Ruim een maand geleden vond de workshop ‘watertank installeren’ plaats bij het huis van Don Román in Alantanita, een gemeenschap in Machacamarca in het departement Oruro. Samen met de vrijwilligers Riley (milieu engineer) en Nick (fotograaf) keer ik nu terug naar het huis van Don Román om te kijken hoe het gaat en om waterstalen af te nemen.
Foto’s gemaakt door: Nick Somers
Don German, één van de andere begunstigden, haalt ons op met de auto en Don Román fietst voor ons uit over de zandweggetjes. Na een half uur heen en weer geschud te zijn in de auto, worden we met veel enthousiasme onthaald door hun vrouwen. Gelijk schotelen ze ons een groot bord phisara voor, het typische gerecht van deze streek, quinoa met witte kaas.
Foto: Het huis van Don Román
Don Román vertelt: ‘De watertank is nu voor ongeveer een kwart gevuld met regenwater en heeft een hele goede smaak’. Ik ben wel benieuwd en hij schenkt mij een glaasje water in, en hij heeft gelijk.. wat een fris water! Een ontzettend groot verschil met het water dat ik een paar weken geleden dronk uit de waterput. Dat water is troebel, heel zout en heeft een metaalsmaak die nog lang achterin je keel blijft hangen. Don Román legt uit: ‘Het water hier is vervuild en daardoor hebben veel bewoners o.a. last van diarree. Dit project is daarom heel belangrijk voor ons, hierdoor kunnen we eindelijk weer gezond water drinken’. Ondertussen neemt Riley waterstalen af, die we zullen laten onderzoeken in een laboratorium in Oruro. Daarna kunnen we pas met zekerheid vaststellen dat het water ‘gezond’ is, maar het grote verschil is al bewezen.
Foto: Riley neemt waterstalen af van het water uit de put
De tank is nog niet zo lang geleden geïnstalleerd en toch is er nu al te zien dat het het leven van Don Román en zijn vrouw Gregoria op een positieve manier is veranderd. Ze zien weer toekomst in wonen op het platteland, hebben hun nieuwe huis mooi ingericht, een extra omheining voor de schapen gemaakt en zijn veel met toekomstplannen bezig. Gregoria zegt: ‘Nu hoeven we de water voor consumptie niet meer uit Machacamarca te halen en dat zorgt voor veel rust’. Lachend voegt ze eraan toe: ‘Wat zou het mooi zijn om hier een klein tuintje met bloemen te hebben’. Maar ze weet dat ze realistisch moet blijven, het water uit de tank zal voornamelijk voor consumptie en koken gebruikt worden. Hier zeggen ze vaak ‘Agua es Vida’ (water is leven), dit kleine voorbeeld geeft aan dat dit inderdaad het geval is. De dankbaarheid straalt van hun gezichten af.
Don German vraagt mij: ‘Wanneer gaan we onze tank installeren?’ Dit zal waarschijnlijk aankomende week worden. We wilden de overige tanks al een tijd geleden installeren maar – doordat bepaalde materialen niet geleverd waren, er vervolgens ernstige regenval volgde, waardoor de weg onbegaanbaar is en een kapotte auto van de lokale organisatie hier – hebben we dit uitgesteld. Don German is teleurgesteld, maar begrijpt het en zegt: ‘Hou me op de hoogte! Zodat ik weet wanneer ik mee kan helpen’. Dat zullen we zeker doen.
Foto: Voor het huis kletsen we gezellig
We rijden weer terug en moeten een klein stukje dwars door de rivier met de auto. Dit water is afkomstig van de Huanuni mijn en door de regenval naar Machacamarca gestroomd. Het heeft een sterke minerale geur en Gregoria vertelt mij dat ze hier vaak doorheen moeten lopen en dan prikt en steekt het aan haar voeten en benen. Ik bekijk haar benen en ze zien er heel wit en droog uit. Riley controleert de PH-waarde van het water: 2,5. Dit houdt in dat het water ongeveer zo zuur is als een citroen. Het vee wat hier nog graast, drinkt nog steeds van dit water. De gevolgen zijn ondenkbaar…
Foto: De vervuilde rivier
Ik ben blij dat we dit project hebben opgestart, want ook al is het een kleinschalig project, het heeft IMPACT. Ik hoop dat we het project goed voort kunnen zetten, dat regen de tanks zal vullen en dat we tot een oplossing met de gemeente komen voor vulling van de tanks tijdens het droogseizoen.
Wil je meer weten over dit project? Kom dan op 7 maart naar de bijeenkomst in Leuven en mijn Boliviaanse collega Jhonny vertelt je er meer over!
Sinds mei 2016 is antropologe Avalon werkzaam in Oruro, op de Boliviaanse hoogvlakte. Via CATAPA en de Nederlandse stichting Samenwerkingsverband Hooglanden Indianen (SHI) coördineert zij het project ‘Oogsten van Hemelwater’ bij de lokale partnerorganisatie Centro de Ecología y Pueblos Andinos (CEPA).