Duizenden mensen verzamelden zich aan de Lagunas op de grens van de provincies Cajamarca en Celendín om een inspectie te doen aan het meer Perol, waar Yanacocha werken uitvoert ondanks het feit dat het project ‘Conga’ officieel gestaakt is. Één waarschuwende SMS was voldoende om deze massa mensen te mobiliseren voor een urenlange reis naar de Lagunas. “El agua no se vende, el agua se defiende – het water verkoopt men niet, het water verdedigt men”.

– Door onze Zuidmedewerker Emma Timmerman-

Reeds sinds de plannen voor het project ‘Conga’ op tafel liggen, is er hardnekkig verzet van omliggende provincies, gezien het project desastreuze gevolgen met zich zal meebrengen. Sinds het project is stilgelegd in 2012 komen heel wat sociale organisaties, zoals het PIC, de rondas campesinas en heel wat sympathisanten die zich verzetten tegen het project, regelmatig bij elkaar aan de bergmeren.

Daar houden ze een asamblea, een soort van volksvergadering waarbij de stand van zaken besproken wordt. Deze keer werd besloten om een inspectie te gaan doen aan Laguna Perol en om daar de asamblea te houden.

Wegbarricades en politieformatie

We vertrekken vanuit Celendín om vijf uur ‘s ochtends, voor een rit van vier uur langs onverharde haarspeldbochten. Op de ontmoetingsplek hebben velen zich reeds verenigd op een tegenoverliggende bergflank van waar wij aankomen. Iedereen zit verspreid neer, paarden grazen en we wachten geduldig op meer compañeros die vanuit alle richtingen komen toestromen; per camion, met recordaantallen in de laadbak van een pick-up, in minibus, per moto of per paard.

De weg tussen de twee groepen wordt versperd door een politiebarricade (politie die wordt ingehuurd door het mijnbedrijf Yanacocha) en er arriveren en aantal bussen die agenten droppen om een scheidingslijn te vormen tussen ons. Op een gegeven moment komt er toch beweging in de verzamelden aan de overkant. Ze dalen allemaal af tot de versperring – een aantal aan elkaar geketende betonblokken waar geen enkel voertuig op op door kan. Na een paar minuten ontstaat er tumult. Dan horen we honderden stemmen in koor “El pueblo no se rinde”, het volk geeft zich niet over, en “het water verkoop men niet, het water beschermt men”. Met deze woorden breken ze door de versperring en komen onze richting uit. De mensenstroom wordt vervoegd door iedereen die zich op onze heuvelflank bevindt. De stem van Milton Sanchez (verzetsleider en coördinator van de sociale beweging PIC) klinkt luid door een megafoon “Conga ni hoy, ni nunca!” – Conga komt er noch vandaag, noch ooit! In één grote optocht wandelen we tot aan het meer Perol. Het is een wandeling van uren, aan een fameus tempo, maar aan vastberadenheid mankeert het niet. Als we niet doorgelaten worden per wagen, dan wandelen we wel, dat is de mindset.

Inspectie van de illegale werken aan Laguna Perol

De reden voor deze tocht is om te inspecteren welke werken Yanacocha uitvoert aan het meer Perol. Volgens het plan Conga, het uitbreidingsproject van de Yanacocha-goudmijn, zouden vier bergmeren, waaronder Perol, verdwijnen. Het project werd in 2012 officieel stilgelegd, na massaal sociaal protest. Toch zijn er werken aan de gang. Yanacocha ontkende dit met klem. Toen er foto’s opdoken van de desbetreffende werken, luidde het discours van het mijnbedrijf dat ze beschermingmaatregelen aan het nemen waren voor het natuurfenomeen ‘el Niño’. Gezien aan het meer geen mensen wonen en de bergen zichzelf wel verdedigen is dit een absurde smoes.

Er zijn wel degelijk werken aan de gang, er zijn reeds een aantal bassins gebouwd, pijpleidingen en buizen aangelegd, de beginwerken van een mijnproject dat er niet zou horen te komen.

Asambla, een basisdemocratische vergadering

Na de inspectie vindt er een asamblea plaats. Allen verzamelen zich in een grote cirkel en gaan zitten, zodat iedereen kan volgen. Het is de tweede keer dat ik een dergelijke asamblea meemaak en dat is een gebeurtenis die indruk maakt. Om de beurt spreken afgevaardigden door de megafoon, Milton dirigeert de vergadering. Punt per punt wordt de agenda overlopen en de te bespreken zaken worden behandelt. Het is stil, iedereen luistert en alle beslissingen gebeuren democratisch. Er komen voorstellen, mensen laten dan hun stem horen, roepen tegenvoorstellen en stemmen gebeurd eenvoudig weg met handen opsteken. Als ik bedenk hoe moeilijk het soms is met een groepje klein groepje tot een consensus te komen, dan is deze organisisatiecapiciteit gewoonweg verbluffend.

Doorzettende sociale strijd

Het verzet tegen Conga leeft al jaren en zal ongetwijfeld blijven doorgaan. Zolang het nodig is. Het is gek hoe voelbaar de strijd is. De nood is dan ook heel reëel en ingrijpend in het dagdagelijkse leven van velen. En toch, toch doen ze het maar. Op een doordeweekse dinsdag staan hier zoveel mensen, terwijl het voor de meesten absoluut geen evidentie is om zich een dag vrij te maken. Ze laten hun families, hun job, het werk op het land en vooral het potentieel daginkomen om zich bij hun compañeros te voegen. Voor het ruimere doel, de bescherming van deze bergmeren, van de watervoorraad, van deze kwetsbare ecosystemen. Het is enorm emotionerend om te zien hoeveel mensen zijn gekomen en te voelen hoe doortastend hun motivatie is.

Per SMS werden ze verwittigd, dat er werken aan de gang waren. Internet is er niet in deze uitgestrekte en quasi desolate zone. Een waarschuwende SMS zette een kettingreactie in gang en zo verzamelden zich een paar duizend mensen. Dát is sociaal verzet van een bewonderenswaardige vastberadenheid.

Na de lange terugwandeling vertrekt iedereen uitgeteld terug naar huis. Terwijl onze minibus richting Celendin terugkeert, rijdt een vrouw in volle draf de steile bergrug naast ons op, in een rode gebreide trui, lange vlechten komen van onder haar hoed. Vlotjes steekt ze ons voorbij op haar grijs paard en verdwijnt achter de top. Ik vraag me af hoeveel uren zij nog te rijden heeft voor ze haar huis bereikt.

Via mo.be