Máxima, een Peruviaanse boerin, tegen Yanacocha, een internationaal mijnbouwbedrijf

Wat voorafging…

Tussen 2011 en 2014 was de familie Acuña-Chaupe verwikkeld in een complexe rechtszaak die het mijnbouwbedrijf Yanacocha had aangespannen tegen de familie wegens usurpatie (onrechtmatig bezit) van grondbezit nabij de Laguna Azul. De uitspraak op 17 december 2014 was een historische overwinning voor de familie. De beschuldigingen van het mijnbouwbedrijf Yanacocha werden verworpen, en Máxima en haar familie konden verder blijven leven op hun stuk land, waarvan het gerecht hen als rechtmatig eigenaar erkende.

In de praktijk bleek dit echter geen rust voor de familie. Het jaar dat erop volgde, werden Máxima en haar familie op alle mogelijke manieren getreiterd door mijnbouwbedrijf Yanacocha. Ze kregen doodsbedreigingen, werden constant gefilmd, hun vee werd vermoord, er werd binnen gebroken in hun huis binnen en hun nieuwe keuken werd vernield. Ondanks internationale druk op de Peruviaanse overheid om de veiligheid van Maxima en haar familie te waarborgen, blijft deze wegkijken. De Inter-Amerikaanse Commissie voor Mensenrechten (CIDH) dwong de Peruaanse staat in mei 2014 tot het nemen van voorzorgsmaatregelen voor Máxima, en de regionale overheid nam in 2015 maatregelen, maar die brachten geen verandering (Amnesty USA, 2016).

Internationale erkenning en strijd

In april 2016 nog kreeg Máxima Acuña, de vrouw in het gezin en ondertussen emblematisch figuur in deze strijd, de Goldman Environmental Prize toegekend. Deze prijs erkent grassroots milieu helden vanuit de zes verschillende continenten, en hoopt dat men hiermee anderen kan inspireren om de natuurlijke wereld te beschermen. Ook Amnesty Peru en Front Line Defenders nemen de zaak van Máxima ter harte.

Ondertussen tekende Yanacocha beroep aan. De zaak werd doorverwezen naar het Hooggerechtshof in Lima. In geval dat een procedurefout wordt vastgesteld, moet de zaak overgedaan worden vanaf het moment van de fout. De historische overwinning en mentale rust die de Chaupe’s gegund leek, werd opnieuw aan het wankelen gebracht. Dr. Mirtha Vasquez, advocate van de familie en tevens directrice van de NGO GRUFIDES in Cajamarca, legt uit dat de strategie van het bedrijf erin bestaat de staat te gebruiken om Máxima economisch en mentaal uit te putten.

De mijn zal ons niet verslaan!

Máxima, hermana, la mina no nos gana! De spreuk waarmee mensenrechtenverdedigers, ecologische activisten en vrouwenbewegingen Máxima en haar familie moed inspreken en solidariteit uiten tegen de aanhoudende intimidaties van Yanacocha, lijkt zich te voltrekken. Gisteren, op 3 mei 2017, bepaalde het hooggerechtshof dat de het aangetekende beroep ongegrond was. Nadat de familie en hun advocaat Mirtha Vasquez in april tevergeefs naar Lima waren afgereisd voor het vonnis, kwam eindelijk het opluchtende antwoord. Eindelijk gerechtigheid. Met dit vonnis wordt de uitspraak uit 2014 bevestigd en het grondbezit van de familie erkend. Hopelijk wordt dit een precedent voor vele andere mensenrechtenverdedigers.

In een eerste reactie liet het mijnbouwbedrijf weten een dialoog te willen opstarten. Het antwoord van Máxima was kort: “ik weet niet welke dialoog het bedrijf wil gezien ze mij al die tijd nooit in vrede heeft laten leven.” Mirtha Vasquez hoopt dat het bedrijf niet langer de spot zal drijven met de rechtspraak. De zaak toont dat gerechtigheid voor de Peruaanse mensenrechtenverdedigers een strijd van lange adem is. Maar tegen hun doorzettingsvermogen blijkt zelfs mijnbouwreus Yanacocha niet opgewassen.

Advocate Mirtha Vasquez (links) en Máxima Acuña de Chaupe (rechts) voor het Hooggerechtshof in Lima, 3 mei 2017. Foto: Emilia Salazar Chávez.

Mirtha Vasquez, advocate Máxima Acuña de Chaupe

“En hier blijven we verder doen, weerstand biedend, we tonen aan de wereld dat het de moeite is om zich te verzetten, dat het de moeite is om te blijven gaan voor rechtvaardigheid. … We weten dat dit niet het einde is, we weten dat deze strijd verder blijft gaan, dat de weg die we nog moeten afleggen niet gemakkelijk is, maar we zijn ook op het punt gekomen dat we overtuigd zijn van deze belangrijke gewonnen veldslag, dat de maatschappij, de autoriteit, dat dit systeem weet dat we met waarheid handelen!”

Máxima Acuña de Chaupe

“Zij zijn onze aarde aan het vernietigen om alle mineralen eruit te halen, alle goud, alles wat er in Conga is. Wat ik wil van de aarde is wat ze produceert, wat er in onze natuurlijke waterbronnen zit, in onze prachtige lagunes die we prachtig vinden. Van dat water nemen en drinken wij, en net daarom zorgen we voor deze natuur die god ons gaf” (La Plaza, 2017).