Het recht om ‘nee’ te zeggen
Wat is het recht om ‘nee’ te zeggen?
We begrijpen het recht om ‘nee’ te zeggen” als het onvervreemdbare en collectieve recht van een gemeenschap om ’nee’ te zeggen tegen extractieve projecten op het land waarop ze leeft en afhankelijk van is. Het recht om ‘nee’ te zeggen kan begrepen worden op verschillende manieren en is dus een pluralistisch en heterogeen concept. Het nastreven van dat recht kan nooit gelimiteerd worden tot wat bestaande internationale, nationale en lokale wetgevende instanties garanderen voor deze gemeenschappen [1].
Waarom het recht om 'nee' te zeggen?
We erkennen dat er specifieke groepen zijn die onevenredig zwaar worden getroffen door extractivisme, zoals vrouwen, inheemse gemeenschappen, mensen uit de arbeidersklasse, boeren en raciale minderheden. Het recht om ‘nee’ te zeggen omvat altijd het recht om te beslissen over je/ons lichaam, vooral voor de gemeenschappen of groepen die historisch gezien de autonomie over hun lichaam hebben verloren. (2) Wij en ons lichaam zijn niet gescheiden, maar maken deel uit van de natuurlijke omgeving waarover we het recht hebben om te beslissen.
Het recht om ‘nee’ te zeggen omvat ook het recht van gemeenschappen om te beslissen: het recht om ‘ja’ te zeggen tegen hun gekozen levenswijze en relatie met hun omgeving. Leven en het creëren van realiteiten en toekomsten die niet gebaseerd zijn op extractivisme, maar op wederkerige, wederzijds afhankelijke en zorgzame relaties van gemeenschappen met het land waarop ze leven en afhankelijk van zijn.
Voor deze ‘ja’, bestaan er vele manieren van leven, zoals Buen Vivir in de Latijns-Amerikaanse context of Degrowth in Europa, wij geloven dat gemeenschappen al generaties lang op vele manier alternatieve relaties in vele vormen bedenken en dat actief belichamen, zonder die te benoemen of categoriseren. Wij geloven dat er niet één, maar vele manieren zijn om in harmonie te leven binnen het web van het leven, vele daarvan zijn we nog maar net beginnen verbeelden en aan het opbouwen als realiteiten.
We begrijpen dat het recht om ‘nee’ te zeggen als een continu recht. Het recht om ‘nee’ te zeggen is niet beperkt in tijd. Het recht om ‘nee’ te zeggen kan worden nagestreefd in een preventieve fase (bijv. verbod of moratorium op mijnbouw,, no-go-zones), in een vroege fase (bijv. volksreferendum dat mijnbouw verbiedt voordat activiteiten beginnen), tijdens de activiteit (bijv. een exploitatie stilleggen via een fysieke bezetting of juridische procedures en procedures vanwege mensenrechtenschendingen veroorzaakt door ontginningsprojecten) of na activiteiten (bijv. eisen voor herstelbetalingen voor de gemeenschappen en sanering en herstel voor het land en het leven).
Het recht om 'nee' te zeggen en CATAPA
CATAPA focust op het verdedigen van het recht om ‘nee’ te zeggen van gemeenschappen tegen metaalmijnbouwprojecten op het land/territorium waarop ze leven en waarvan ze afhankelijk zijn. Ons begrip van het recht om ‘nee’ te zeggen, zoals hierboven vermeld, is echter niet beperkt tot mijnbouw alleen. Onze strijd is slechts een onderdeel van een grotere strijd om gemeenschappen te verdedigen die getroffen zijn door alle vormen van extractivisme. We maken deel uit van een veelvoud aan bewegingen en initiatieven die gericht zijn op het neerhalen en transformeren van machtssystemen die gebaseerd zijn op het onderdrukken van landen en mensen. Op systemisch niveau verdedigen we het recht om ‘nee’ te zeggen tegen een destructief economisch systeem dat mensen, land en natuur schaadt voor winst. Wij geloven dat andere werelden mogelijk en haalbaar zijn als we onze krachten bundelen om ze te realiseren.
Dit concept is geïnspireerd op de gedachten van en de uitwisselingen met onze partners in Colombia, Bolivia, Ecuador en Peru, evenals lessen die zijn geleerd van activisten over de hele wereld die deelnemen aan het Yes To Life, No To Mining netwerk. We bouwen verder op de bijdragen en ontwikkelingen van het concept van het recht om ‘nee’ te zeggen door het feministische collectief “Womin” uit Zuid-Afrika evenals op de sessies en de slotverklaring van het “Thematic Social Forum on Mining & The Extractivist Economy” die in 2018 gehouden was.
Voetnoten:
- Deze normatieve organen zijn historisch geschreven en gemaakt voor en door machtsgroepen en beschermen de winstsystemen die – om te overleven – de beoogde gemeenschappen en hun land zullen ondedrukken en vernietigen. Daarom beperken we Het Recht Om Nee Te Zeggen tot bestaande wetten of verdragen.
- Hier is de betekenis van lichaam het mensenlijk lichaam. Binnen de systemen van koloniaal kapitalisme en patriacrchaat is van bepaalde groepen: vrouwen, raciale mensen, inheemse volkeren, mensen uit de arbeidsklasse, mensen met een handicap, hun lichamelijke autonomie afgenomen. De machtshebbers in deze systemen hebben deze groepen tot hun eigendom gemaakt en/of hun lichamelijke autonomie beperkt, inclusief hun reproductieve rechten.