Het beschermen van hun land en van hun lichaam was nooit een keuze, maar een noodzaak. Met hoop en dromen voor een andere realiteit zetten zij hun strijd tegen extractivisme en patriarchale onderdrukking voort.

Op 8 maart, internationale vrouwendag, kwamen we samen in Brussel. Defensoras: Tierras que resisten en manos de mujeres. Oftewel “Aardes die verzet bieden in de handen van vrouwen” was het thema van de avond. Een panel van vier feministische milieuactivisten: Mirtha, Dayana, Chihiro en Sandra, namen ons mee op een reis over het beschermen van de aarde, over het wat het betekent om vrouw te zijn en om te zorgen, voor het land en voor elkaar. Door middel van twee schriftelijke reflecties wil ik de krachtige boodschappen en gedachten die de panelleden die avond naar voren brachten, aan jullie, de lezers, doorgeven. Laten we starten met het ontrafelen van de woorden Defensoras en Tierra.

Defensoras.

De mensenrechtenschendingen door multinationals in hun regio’s hebben ervoor gezorgd dat deze vrouwen milieurechtenverdedigsters of Defensoras werden. 

Hebben we ons ooit afgevraagd of defensoras wel defensoras willen zijn? 

De extractivistische multinationals die naar Latijns-Amerika gaan en er het land binnenvallen alsof het hun thuis is, ontnemen de defensoras het recht om te beslissen wie ze willen zijn. Alsook de mogelijkheid om hun eigen leven en dromen vorm te geven. De enige optie die ze hebben is te vechten tegen de aanwezigheid van die multinationals en de gevaren die ze met zich mee brengen. Gevaren voor het voortbestaan en welzijn van de defensoras, die van hun omgeving en van hun gemeenschap. 

Ze deelden hun dromen over hoe hun leven eruit zou kunnen zien zonder extractivisme. Wonen in een hutje in de natuur, filmmaker worden, werken met boerinnen, muzikant zijn of reisleider, vogels observeren, een beetje land hebben om te delen met de mensen om hen heen en met mensen van over de hele wereld. Nu zijn ze er trots op dat ze defensoras zijn. Zij hebben deze rol op zich genomen en zich die eigen gemaakt. Niettemin is het een rol die voortkwam uit hun onderdrukking en de bezetting van het land dat zij hun thuis noemen. 

Tierra.

Wat verdedigen de defensoras? Wat is de Aarde? 

Verlichting heeft de manier waarop we naar onze omgeving kijken verstoord. Het heeft gezorgd voor een duale en wrede manier van denken, die geworteld is in de menselijke suprematie, die dicteert dat alles wat niet menselijk is minder intelligent en passief is en dus overheerst en onderdrukt kan worden.

Zij lieten ons conceptualiseren wat de Aarde is, wat wij zijn. We werden filosofen en conceptualiseerders van de Aarde in plaats van een deel van haar. Somos necesariamente la tierra, wij zijn in essentie de Aarde. En als ze haar kapot maken, maken ze ons kapot. Als ze haar ontginnen, doen ze ons pijn. We moeten erkennen hoe extractivisme de Aarde aantast en hoe wij eronder lijden.

Hoe moeten we de Aarde dan zien? We kunnen haar zien als la red de vida, het netwerk van het leven, omdat alles met elkaar verbonden is. La pacha mama, Moeder Aarde, la madre. In de Andische wereld is de Aarde wat ons leven geeft. Het is ons gemeenschappelijk huis. We moeten het water, de aarde en de bergen bedanken, omdat die voor ons zorgen. Omgekeerd zorgen wij voor haar. Het beschermen van ons land is zorg dragen. Wij ondermijnen het land niet en buiten het niet uit, wij ontvangen en geven terug. 

Het concept van de Aarde evolueert wanneer mensen zich realiseren dat ze ook deel uitmaken van de Aarde. Door dat inzicht kiezen defensoras ervoor om zich te verbinden en verbonden te blijven met hun leefomgeving, met het land en met het zijn van activiste.

Leidy, een milieuactiviste en feministe uit Antioquia, Colombia, en ook een dierbare vriendin, schreef een gedicht speciaal voor deze avond. Ik sluit deze reflectie graag af met de laatste woorden van haar gedicht:

“A las que están reunidas les digo,
esta frontera remota entre ustedes y yo,
no existe.
Porque hoy, de sur a norte, de oriente a occidente,
somos una sola fibra; intrépida, briosa,
nunca más callada.”

“Aan de vrouwen die vanavond herenigd zijn zou ik willen zeggen,
deze verre grens tussen jou en mij,
bestaat niet.
Want vandaag, van zuid naar noord, van oost naar west,
zijn we één enkele draad, onbevreesd, levendig,
nooit meer zwijgend.”  

 – Leidy.

Dank je wel Sandra, Chihiro, Mirtha en Dayana voor het delen van jullie wijsheid, strijd en verhalen. Voor het verbinden, met elkaar, met ons, met de aarde.