Goud:Eerlijk?
De campagne GOUD:EERLIJK? was een drie jaar durend initiatief van CATAPA, Ecolife en Netwerk Bewust Verbruiken. Vanuit dit partnerschap namen we een voortrekkersrol in Vlaanderen om de groeiende problematiek die veroorzaakt wordt door (goud)mijnbouw aan te kaarten. Deze sensibiliseringscampagne over de impact van goudontginning op het Zuiden maakte mensen bewust van de grotere schuld en verantwoordelijkheid van het Noorden tegenover het globale Zuiden. Deze campagne focuste op goud. Goud is echter maar één voorbeeld van alle edelmetalen en mineralen die de destructieve mijnbouw aantrekt.
Van 1 september 2011- 31 augustus 2014 hebben actie gevoerd, vormingen gegeven, artikels geschreven, oude gsm’s ingezameld een trouwwedstrijd georganiseerd, juweliers aangespoord tot de verkoop van fairtrade goud… Maar onze campagne GOUD:EERLIJK? is na drie vruchtbare jaren achter de rug. Dit betekent echter niet dat we de GOUD:EERLIJKE? boodschap moeten vergeten; de impact van grootschalige goudontginning op mens en milieu is groot en op veel plekken in de wereld, zelfs in Europa, probeert men nog altijd nieuwe open pit goudmijnen te openen. We moeten ons hiertegen blijven verzetten en zoveel mogelijk doen om de schadelijk gevolgen van mijnbouw te beperken. Dus recycleer die oude gsm’s, zoek een bank die niet investeert in mijnbouw en kom op voor de rechten van mensen die getroffen worden door de ecologische en sociale gevolgen van goudmijnbouw.
Om een indruk te geven van de impact die we met GOUD:EERLIJK? in Vlaanderen hebben gehad, blikken we nog even terug naar alle activiteiten van de afgelopen jaren. In september 2011 ging GOUD:EERLIJK? van start en op woensdag 19 oktober lanceerden we onze website www.goudeerlijk.be.catapa.be. Het doel van de website was een goed overzicht van de veelzijdige problematiek die de goudmijnbouw met zich meebrengt te bieden, gespijsd met voorbeelden, cases, artikels, links en alternatieve mogelijkheden. Daarnaast werden bezoekers van de website op de hoogte gehouden van veranderingen in de wereld met betrekking tot meer duurzame investeringen en initiatieven, alternatieven, certificering, recyclage en urban mining, en van alle activiteiten die wij en anderen organiseerden. Ook op ons facebookkanaal plaatsten we links naar interessant nieuws, en de GOUD:EERLIJK facebook kreeg uiteindelijk 450 volgers.
Het GOUD:EERLIJK? team gaf geregeld vormingen aan een zeer uiteenlopend publiek. De ene keer stonden we op een middelbare school uitleg te geven aan scholieren, een andere keer bestond ons publiek uit juweliers in opleiding. In totaal hebben we in drie jaar 36 vormingen gegeven door heel Vlaanderen.
Niet alleen de medewerkers van CATAPA, maar ook onze gastsprekers uit Guatemala, Peru en Bolivia hebben presentaties gegeven. Elk campagnejaar organiseerden we een academische week in maart waarin onze gastsprekers uit Latijns-Amerika twee weken lang hogescholen en universiteiten in Vlaanderen en Nederland aandeden om hun verhaal te vertellen. In totaal hebben we 11 gastsprekers ontvangen tijdens 3 academische weken met op 8 maart 2012 een internationaal symposium waar meer dan 80 internationale gasten aanwezig waren uit 4 doelgroepen: juweliers, financiële wereld, politici en industriëlen. De aanwezigheid van experten en ervaringsdeskundigen van mijnbouwregio’s uit Peru, Bolivia, Guatemala zorgde samen met experten uit Colombia en Argentinië voor de broodnodige kritiek, reflectie en duidelijkheid over de wrange realiteit van goudmijnbouw in het Zuiden. De gastsprekers gaven niet alleen gastcolleges op hogescholen en universiteiten, maar vertelden ook over hun ervaringen tijdens andere evenementen, zoals de Boliviaanse avond in het kader van Belmundo of de infoavond over mijnbouw in het Vlaams Mijnmuseum in Beringen. In totaal gaven onze gastsprekers 49 gastcolleges.
Naast het geven van presentaties en vormingen, wilden we de Vlaamse consumenten ook op een andere manier sensibiliseren en betrekken bij onze campagne. Zo hebben we bijvoorbeeld meer dan 24 infostanden bemand. Deze interactieve infostand ontwikkelden we in oktober 2012, gebaseerd op gegevens verzameld tijdens de academische week. We deelden flyers, buttons, stickers en informatie uit en boden een indrukwekkende fototentoonstelling aan, in de hoop mensen bij de goudmijnbouwproblematiek te betrekken of in ieder geval op de hoogte te brengen van de waardevolle metalen in hun mobiele telefoons. Het was leuk om te zien dat mensen echt de tijd namen naar ons te luisteren.
Tijdens ons publiek evenement op 26 april 2014 op de Korenmarkt in Gent, lieten we de winnaars van de Fairtrade trouwwedstrijd aan het woord. De fototentoonstelling, de mogelijkheid een foto te laten maken en een faitrade certificaat te winnen en de flamencomuziek van Los Flamencolicos trok ongeveer 200 geïnteresseerden naar onze interactieve infostand. Om deelnemers voor de Fairtrade trouwwedstrijd te trekken, hebben we in oktober 2013 tijdens de driedaagse trouwbeurs in Brugge ongeveer 500 mensen bereikt en ze geprobeerd aan te sporen mee te doen aan de wedstrijd.
De winnaars van de Fairtrade trouwwedstrijd wonnen fairtrade bloemen, chocolade en wijn, met als klapper twee fairtrade gouden ringen, die ze zelf mochten laten ontwerpen. Na drie jaar GOUD:EERLIJK? zijn er inmiddels 4 juweliers gecertificeerd voor de verkoop van Fairtrade goud. Hoewel België daarmee nog achterop hinkt in vergelijking met bijvoorbeeld Nederland of het Verenigd Koninkrijk, zijn we bezig met een inhaalslag. Door de samenwerking met Ars Nobilis, de hoge raad voor juweliers, hebben we ruim 2000 juweliers bereikt door hen informatie te versturen via het jaarmagazine over hoe licentiehouder te worden van de verkoop van fairtrade goud. We organiseerden ook drie infomomenten speciaal voor juweliers en groothandelaars. We probeerden mensen echter nog meer aan te zetten alternatieve juwelen te kopen, die geen metalen bevatten. Zo hebben we een actie georganiseerd om recyclagejuwelen te promoten. Daarmee hebben we ongeveer 600 man bereikt. Ook organiseerden we twee infoavonden voor mensen uit de financiële wereld waarbij Triodos een alternatief voorstelde. In samenwerking met gemeente Heusden-Zolder en Oxfam organiseerden we bovendien 3 ECO-juwelenbeurzen.
Om onze eigen expertise verder uit te breiden hebben we in totaal 18 thesisstudenten begeleid. Zij kwamen van uiteenlopende studierichtingen – van sociaal werk tot bio-ingenieur – waardoor de uitkomsten van de onderzoeken zeer divers waren en erg veel toevoegden aan onze kennis. Naast thesisstudenten, begeleidden we de afgelopen jaren 15 stagiairs. Zij vergezelden ons op ons kantoor in Gent en hielpen onder andere bij de organisatie van evenementen en het schrijven en vertalen van artikelen. Naast stagiaires hebben in totaal 8 Europese vrijwilligers (EVS’ers) ons geassisteerd in het campagnewerk. Sommigen van hen bleven een aantal maanden en anderen een jaar, waardoor zij goed in het thema werden ingewerkt. Zij waren vooral tijdens de academische weken onmisbaar om alles in goede banen te leiden.
Zelf waren we de afgelopen jaren ook druk met schrijven en er verschenen meer dan 70 korte en lange artikels op internet en in tijdschriften over onze campagne en de gevolgen van goudontginning. Voor MO magazine schreven we bovendien twee interessante stukken ‘Is uw GSM is goud waard?’ en ‘Blinkt alle goud?’ en dit gaf ons de gelegenheid om op een uitgebreide manier ons verhaal te kunnen vertellen. We hebben daarnaast mensen bereikt doordat onze boodschap 6 keer op de televisie en 4 keer op de radio verscheen.
In januari 2013 stond het GOUD:EERLIJK? team op de Korenmarkt om de nieuwe GSM inzamelbox onder de aandacht te brengen. Daar probeerden de ijzermarchand Fransesco en zijn vrouw hun kar met E-waste aan een marktkoopman te verkopen. Voor het inzamelen van oude gsm’s, ontwierpen en produceerden we 200 GOUD:EERLIJK? inzamelboxen. Deze boxen werden verspreid over overheidsdiensten, scholen, bibliotheken, cafés, restaurants en vzw’s in Vlaanderen. Uiteindelijk hebben we bijna 200 kilo oude gsm’s opgehaald. Niet alleen met de boxen haalden we oude telefoons en laders op, ook de gsm werpactie op de Kouter trok de nodige aandacht. Daar konden mensen proberen hun oude GSM in een container te werpen. De opgehaalde telefoons worden door SIMS Recycling Resolutions uit elkaar gehaald en verwerkt tot schroot. De uiteindelijke separatie van de edelmetalen gebeurt echter door Umicore via hoogtechnologische technieken waarbij men 90-95 procent van de metalen kan recupereren. Umicore recupereert op deze manier ruim 100 ton goud per jaar.
Na drie jaar zijn er ook 6 informatieve en ontspannen weekends, georganiseerd door CATAPA, achter de rug. Daar leerden veel nieuwe vrijwilligers alles over wat CATAPA doet en de GOUD:EERLIJK? campagne. Vele van deze vrijwilligers waren op de Bloody Gold Party afgelopen september. Want hoe konden we de campagne beter afsluiten dan met een goed feestje? DJ’s Oerwoud en Chica Bambilla en de swingende band Mexico show brachten meer dan 120 mensen aan het dansen voor een GOUD:EERLIJKE? toekomst.
Na GOUD:EERLIJK gaan we verder met Generatie Transitie, de nieuwe campagne van CATAPA. Generatie Transitie vertrekt vanuit het inzicht dat de generatie jongvolwassenen die tot 2050 in het werkveld zullen staan, dé actoren zijn die de transitie moeten waarmaken naar een andere economie. Het doel van Generatie Transitie is om via het Hoger Onderwijs jongvolwassenen op te leiden tot ondernemerschap, zodat ze initiatieven nemen waardoor de maatschappij op een andere en duurzame manier omgaat met haar grondstoffen. De jongeren worden via diverse didactische instrumenten geprikkeld om vormingen op te zetten of eraan deel te nemen, waarbij de focus steeds ligt op de oplossing; op het stimuleren van ondernemerschap en leiderschapskwaliteiten en het positieve verhaal van ‘good practices’.