Recycleren van bijna-nul-afval van laagwaardig sulfidisch mijnafval voor de productie van kritisch-metaal-, mineraal- en bouwgrondstoffen in een circulaire economie.

Het probleem van mijnafval in de EU

Bron: historische mijnbouwsite van Rio Tinto (Huelva, Spanje) door Alberto Vázquez Ruiz

De ontginning van non-ferrometalen zoals koper, lood, zink, nikkel, antimonium en coltan en edele metalen zoals goud, zilver en platinum produceert het grootste volume van metaalhoudend extractief afval in Europa, met ongeveer 900 miljoen ton/jaar aan materiaal dat momenteel niet gebruikt wordt, en ongeveer 29% van al het afval dat wordt geproduceerd in de EU-28. Vandaag halen de meeste mijnen slecht een kleine fractie metaal uit het erts. De rest wordt afgedankt als enorme volumes aan mijnbouwafval in afvalopslaginstallaties. Deze installaties hebben een beperkte levensduur en vormen een serieuze bedreiging voor het milieu en de lokale bevolking door de risico’s die zij meebrengen (vb. dambreuk, aardverschuiving, scheuren van het geomembraan). Hierbij worden de huidige en toekomstige generaties in gevaar gebracht. Zij zullen de kost van management en permanente monitoring overerven. Dit is vooral het geval bij sulfidisch afval, dat vaak zuur drainagewater genereert.

‘Recyclage’ van mijnafval als betere praktijk

Bron: NEMO project

In het grondstoffenrapport 2016  Raw Materials Scoreboard lanceert het European Innovation Partnership (EIP) een oproep om het probleem van mijnbouwafval te transformeren in een kans om grondstoffen te herwinnen. Als antwoord op deze oproep, gaat het NEMO-project de uitdaging aan om nieuwe manieren te ontwikkelen waarop sulfidisch afval gevaloriseerd kan worden, door het herwinnen van waardevolle metalen en kritische grondstoffen (kobalt, zeldzame aardmetalen/scandium, magnesium). NEMO neemt het voortouw in het respecteren van zero-waste principes of van het Circulaire Economie Actieplan van de Europese Commissie (2015) in de mijnbouwsector. Het project zal ook nieuwe technieken leren om gevaarlijke elementen (arseen, cadmium) te concentreren en de zwavel te verwijderen in de vorm van sulfaten (bijvoorbeeld natriumsulfaat, kaliumsulfaat, magnesiumsulfaat). De resterende, zuivere minerale fractie kan gebruikt worden als grondstof voor cement, beton en bouwmaterialen. Het resultaat zou een drastische vermindering van het afval zijn waarbij nog slechts 5% (dat nog opgeslagen moet worden) van zijn originele volume overblijft. Dit leidt tot veel minder risico’s voor opslag, en heeft het bijkomende voordeel dat geen zuur drainagewater gegenereerd wordt. Een verbetering die elke mijnsite zou moeten implementeren!

CATAPA in een EU ‘Horizon 2020’ Innovatie Actie

CATAPA is een kleine partner in het NEMO interdisciplinaire consortium, waarin 6 industriële partners zitten (4 ingenieursbureaus, 1 bedrijf voor machinebouw en 1 bedrijf voor bouwmaterialen), 4 onderzoeksinstituten, 2 universiteiten en 2 mijnbouwbedrijven (de cases: de mijnen Sotkamo in Finland en Las Cruces in Spanje*). NEMO werkt op vier vlakken: technologisch, economisch, ecologisch en sociaal. CATAPA is betrokken bij deze laatste. NEMO wil tot een open dialoog komen en de samenwerking tussen alle stakeholders verbeteren (mijnbouwsector, lokale gemeenschappen, autoriteiten en ngo’s) en co-design en co-monitoring systemen implementeren. CATAPA zal er 4 jaar lang (2018 – 2022) aan werken zodat de stem van de lokale bevolking gekend is en er rekening mee gehouden wordt door het consortium in haar implementatie van nieuwe technologieën op de mijnsites.

Noot (12/02/2019):

De case Las Cruces maakt geen deel meer uit van het project omdat Cobre Las Cruces S.A.U. (dochtermaatschappij van First Quantum Minerals LTD.gebaseerd in Canada) zich terugtrok uit het NEMO consortium op 29 januari 2019 na een groot mijnbouwongeval de 23e januari ‘s ochtends vroeg. Een grote hoeveelheid van haar mijnafval (gedroogde residuen) kwam terecht in haar mijnput door een massabeweging. Dit toont nog maar eens de echte nood om een oplossing te vinden voor de constante creatie van vervuilend afval door mijnbouwactiviteiten, ten behoeve van de hele maatschappij en onze planeet.
Meer informatie in het Engels kan je in deze blog vinden en/of in dit artikel van Yes To Life No To Mining lezen.

Bron: Ecologistas en Acción Sevilla (Spanje).

Opmerking (18/10/2022):

Een trailer van een documentaire serie getiteld “Responsible Mining in Europe: A new paradigm to counter climate change” werd op dinsdag 18 oktober 2022 gelanceerd op LinkedIn, inclusief een niet-geautoriseerde disclaimer van CATAPA en het logo van het NEMO-project. CATAPA verduidelijkt dat het deze documentaireserie niet steunt. Nog voordat de trailer publiekelijk werd verspreid, verzocht CATAPA al om deze fout recht te zetten. Hoewel de initiatiefnemers van de videotrailer hun fout nog dezelfde dag hebben rechtgezet, stond de trailer enkele uren online. Het koppelen van CATAPA en het NEMO-project aan deze video’s gebeurde tegen de wil in van CATAPA en zonder diens toestemming.

Het NEMO-project ontwikkelt, demonstreert en exploiteert nieuwe manieren om zwavelhoudend mijnafval te valoriseren en te gebruiken. Meer bepaald is het project een antwoord op de “call to arms” van het EIP Raw Materials van 2016 om het “winningsafvalprobleem” om te zetten in een “kans op terugwinning”, in de wetenschap dat mijnbouwresiduen nog waardevolle en kritieke metalen bevatten. Mijnafval kan een bron zijn voor deze metalen en de gereinigde inerte fractie kan worden hergebruikt als bouwmateriaal. Het bevorderen van nieuwe mijnbouw, ongeacht of deze “verantwoord”, “groen” of “duurzaam” wordt genoemd, valt buiten het bestek en de doelstellingen van het NEMO-project. CATAPA is het duidelijk niet eens met de boodschap van de documentaireserie.

Bron: Afbeelding uit de documentaire door SIM² (KU Leuven).