Myrah Vandermeulen, 2 december 2018

CATAPA voor het klimaat!

Op 2 december zijn ook wij erbij om het klimaat te claimen! Het is dan de eerste dag van COP24, de Klimaatconferentie van de Verenigde Naties, en een kans voor België (niet enkel de politici, maar iedereen!) om te tonen dat we verandering – en vooral: actie – willen. Het zal de grootste Belgische klimaatmobilisatie ooit zijn, en daar zullen de Catapistas niet ontbreken.

Met CATAPA steunen we zowel lokaal als globaal de strijd voor onze planeet – hierin een onderscheid maken is namelijk moeilijk. Ons activisme tegen extractivisme^[1] (waaronder mijnbouw en olie-extractie) in Zuid-Amerika hangt nauw samen met onze bezorgdheid over de klimaatcrisis. De extractivistische industrie levert winsten aan multinationals, tegen zeer hoge kosten voor de mensheid en planeet.
Waarom is mijnbouw zo nefast voor onze planeet?

Mijnbouw is voor lokale gemeenschappen een vernietigend proces: ontbossing, water- en bodemvervuiling, schending van mensenrechten en gezondheidsproblemen zijn slechts enkele van de gevolgen. De mijnbouwindustrie berooft mensen van hun land, vervuilt rivieren – met rampzalige gevolgen voor visvangst, landbouw en de gezondheid van de bevolking door een gebrek aan drinkbaar water – en laat giftige stoffen zoals kwik en cyanide in de natuur vrij. In veel Latijns-Amerikaanse landen (Peru, Bolivia, Colombia, Brazilië, …) zijn de gevolgen zeer voelbaar. In Peru zijn vele lokale gemeenschappen rechtstreeks getroffen door mijnbouw en olie-extractie, en in Bolivia zien we de uitdroging van het Poopómeer, dat samengaat met destructieve sociale gevolgen voor de mensen die leven rond dit meer. Grote oorzaken voor de degradatie en het uiteindelijke verdwijnen van het meer waren mijnbouwoperaties, die hun toxische afvalwater in het meer dumpten waardoor de vissen stierven, en de klimaatverandering, die samen met het hoge waterverbruik door de mijnbouwindustrie het waterpeil jaarlijks deed afnemen.

Ook globaal zijn er grote gevolgen; het Amazone regenwoud wordt weleens de ‘longen van de Aarde’ genoemd – en een zeer groot deel van dit regenwoud wordt bedreigd door olie- en mijnbouwbedrijven. Deze bedrijven zijn immers verantwoordelijk voor ongeveer 10% van de ontbossing wereldwijd. Daarnaast is de mijnbouwindustrie erg energie-intensief, en zo verantwoordelijk voor een groot deel van de globale CO2-uitstoot.

Ook het gebruik van fossiele brandstoffen (zoals kool en olie) is een van de grootste vervuilers – en absoluut niet duurzaam, want deze grondstoffen raken uiteindelijk uitgeput. Hoewel er vele politieke akkoorden worden gesloten om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de klimaatopwarming tot 2°C (nog steeds te veel…) te beperken, worden de extractieve industrieën niet aangeraakt – terwijl zij de grootste vervuilers van onze planeet zijn. Hier wordt de rol van groot geld duidelijk, en de minachting die het kapitalisme kan tonen voor het leven zelf. Allerlei technische oplossingen voor het verminderen van CO2 in de atmosfeer zijn slechts symptoombestrijding; zolang de bron niet wordt aangepakt, komt er geen einde aan de vergiftiging van onze planeet.

Een transitie naar een post-extractivistische wereld dus! Maar, om duurzame energie mogelijk te maken, bestaat er nog steeds een nood aan metalen – hoe lossen we dit op? Een holistische visie op de klimaatproblematiek is een noodzaak: wanneer ‘oplossingen’ gepaard gaan met mensenrechtenschendingen, zijn we niet op het juiste pad.

We worden steeds aangemoedigd om meer, meer, meer te kopen, en producten worden geproduceerd om maar enkele jaren mee te gaan. Dit terwijl er al zoveel producten en grondstoffen op de markt en in onze handen zijn, die we kunnen hergebruiken. We moeten ook gewoon minder gebruiken. De producten die we maken zouden zo duurzaam mogelijk moeten zijn, met een lange levensduur waarbij repareerbaarheid een prioriteit is. Als laatste stap is uiteraard ook recycleren belangrijk, om de vraag naar nieuwe grondstoffen te temperen.

De afhankelijkheid van het economisch model op extractivisme moet worden afgebouwd en stopgezet. Een systeem gebaseerd op grondstoffenontginning bedreigt de leefbaarheid van onze planeet. Daarom is een nadruk op ‘degrowth’ noodzakelijk.
Verzeker je toekomst!

Met CATAPA zetten we ons in voor een duurzame toekomst, een waarin wij mensen op deze planeet kunnen blijven leven. Een transformatie van het kapitalistische systeem gebaseerd op consumerisme is noodzakelijk; een transitie naar degrowth en weg van fossiele brandstoffen maken hier deel van uit. Lokaal en globaal zijn geen afzonderlijke categorieën: klimaatschommelingen hebben lokale gevolgen, en lokale vervuiling draagt bij aan een aftakelende natuur en klimaat. Daarom stappen wij mee op 2 december. Als Europeanen voelen we de ergste gevolgen van de klimaatopwarming nog niet, maar net omdat wij ons in die geprivilegieerde positie bevinden (en omdat de Westerse landen een grote verantwoordelijkheid voor de ecologische crisis dragen), moeten we onze stemmen laten horen en eisen dat er actie wordt genomen. We doen dit uit solidariteit met anderen die wel al de harde gevolgen van de klimaatopwarming, en van de vaak getoonde minachting voor de natuur, voelen, maar ook uit solidariteit met alle mensen die er nog zullen bijkomen, en aan wie we een gezonde planeet willen nalaten.

Wij – en vele anderen – liepen al mee in de klimaatmars in Oostende in 2015, maar de politiek lijkt de ernst van de situatie te negeren. Zo worden er 3 jaar verder nog steeds elk jaar meer fossiele brandstoffen verbruikt en milieu vernield. Daarom is het belangrijk om nu in nog grotere getale aanwezig te zijn – deze crisis is te ernstig om ons niet te laten horen!  De Catapistas lopen mee om zich te laten horen voor getroffen gemeenschappen, voor onze planeet en onze toekomst, en tegen de extractieve industrie: ‘Yes to life and climate justice, no to mining and climate catastrophe!’
P.S.: Kom met ons mee naar de klimaatmars via dit event, en vergeet je ook niet hier te registeren: ‘Reclaim the trees’. Voor elke deelnemer plant BOS+ een vierkante meter bos.

Myrah Vandermeulen, 04 juli 2018

Met zeven Catapistas vertrokken we woensdagochtend richting Manchester – om 6:00 in Gent-Sint-Pieters, 8:00 op de Eurostar, 11:00 op de bus naar Manchester … om rond 18u op een groot kampeerterrein tussen de bossen aan te komen. Daar werden we opgewacht door het ‘People & Planet’ team. People & Planet is een activistische studentenbeweging over heel het Verenigd Koninkrijk, die samenwerkt met Catapa in het ‘Make ICT Fair’- project. Zij organiseren jaarlijks een ‘Power Shift’: een week vol workshops over hoe je campagne kan voeren, en hoe we een verandering in het systeem kunnen brengen. We praatten over ‘What is Wrong with the World’ – vele dingen, zo blijkt steeds weer – en belangrijker; we leerden hoe we dit kunnen aanpakken via workshops over ‘Campaign Strategy’, ‘Building a Movement’, ‘Action Planning’, ‘Grassroots Organising’, ‘Going Viral on Social Media’, ‘Lobbying’ en nog veel meer. Een van de campagnes waar People & Planet al veel succes mee heeft geboekt, is de ‘Divestment Campaign’; door druk van hun studenten, investeren veel universiteiten niet meer in fossiele brandstoffen. Tegen eind 2018 wilt People & Planet bereiken dat 50% van de universiteiten in het Verenigd Koninkrijk ‘divesteert’.

Daarnaast wordt er ingezet op de schending van mensenrechten en de impact op het milieu bij ICT-producten. Ook CATAPA streeft in België mee om de negatieve globale impact van de elektronische industrie op gemeenschappen en arbeiders te verminderen, waarvoor we samenwerken met een groot aantal organisaties, zoals de monitoringorganisatie Electronics Watch, die samenwerkt met publieke instellingen om hun aankoopbeleid als hefboom te gebruiken om bedrijven op hun verantwoordelijkheid te wijzen. CATAPA’s expertise inzake mijnbouw vult dit aan, en zo wordt de hele productieketen geadresseerd. Op de Power Shift waren meer dan 100 studenten aanwezig; de meesten van het Verenigd Koninkrijk en Ierland, en ook een deel van Spanje (Catalonië), Bulgarije, Polen, Denemarken – en wij, de Belgen. Velen onder ons hadden ervaring met campagne voeren, en hadden resultaten geboekt. Alle verhalen en optimistische geesten werkten inspirerend.

Zoveel gemotiveerde en intelligente mensen samen zorgde voor een sterke groep. Hoop voor de toekomst! We zullen niet stil toekijken van de zijlijn wanneer dingen mislopen, dat is zeker. Wat veel indruk op mij maakte, was de nadruk op directe actie. Directe acties zijn acties zoals protesteren, blokkeren, bezetten … et cetera: een verstoring van de openbare orde. Vaak is dit de beste manier om aandacht te trekken van ‘het systeem’; o.a. onze overheden. Natuurlijk spelen hier ook privileges mee; in België en Engeland is het meer vanzelfsprekend om dit soort acties te voeren, omdat de politie minder snel gewelddadig zal optreden. In veel landen in het Globale Zuiden daarentegen – en zelfs binnen Europa, bijvoorbeeld in Spanje – zal de politie veel sneller ernstig geweld gebruiken, en lopen protesteerders gevaar. Net daarom is het onze verantwoordelijkheid om dit privilege goed te gebruiken, en onze stem te laten horen. De laatste dag van de Power Shift voerden we dan ook een actie. In het centrum van Manchester hielden we een protest aan de Samsung winkel. We beeldden de arbeiders uit, en hoe Samsung hen verbiedt vakbonden te vormen. We zongen en riepen: ‘Union Busting is Disgusting’, ‘Samsung – You’re on the Wrong Side of History’, ‘What Do We Want? Worker’s Rights! – When Do We Want It? Now!’. We trokken heel wat aandacht, en dat was het doel. De workshops, inspirerende verhalen en gemotiveerde groep hebben me veel hoop voor de toekomst gegeven, en vooral ook het gevoel dat we niet passief mogen zijn tegenover wat we als onrechtvaardig beschouwen. We hebben de kracht om onze stem te laten horen, en samen kunnen we heel wat bereiken. Let’s do this!