Goede voornemens voor het nieuwe jaar in Colombia

Goede voornemens voor het nieuwe jaar in Colombia

De jaarbalansen en goede voornemens zo typisch aan deze tijd van het jaar, ontbreken ook hier niet. Partnerorganisatie Cosajuca bereidde zich tijdens een driedaagse AV grondig voor op een veelbelovend en uitdagend jaar. De recent ontstane Nationale Milieubeweging krijgt eveneens een steeds duidelijker zicht op haar concrete werking en acties. Maar ook de mijnbouwsector en regering formuleren hun voornemens: ze willen van 2018 een topjaar maken voor de Colombiaanse extractieve sector. Hieronder een korte update over wat onze partnerorganisaties in Colombia bezighoudt. 

Sancocho al Parque

Het vorige artikel begon met de uitspraken van Cajamarcaans burgemeester Pedro Marin, die stelde dat de uittocht van Anglo Gold Ashanti, ten gevolge van de volksraadpleging eind maart 2017, een grote economische crisis veroorzaakte, waardoor de Cajamarcaanse bevolking honger lijdt. Laat me dit artikel beginnen met een duidelijk antwoord hierop van de Milieu- en Boerenraad van Cajamarca. Op 21 november organiseerden we de eerste editie van Sancocho al Parque. Beschouw het als een reuze-volkskeuken in het centrale park van deze gemeente. Om de boeren-identiteit van Cajamarca nogmaals in de verf te zetten, en om duidelijk te stellen dat het Cajamarca niet ontbreekt aan eten noch aan solidariteit, werden meer dan 2500 borden Sancocho (= traditionele maaltijdsoep) uitgedeeld! Muziek, gedichten en speeches vergezelden deze vrolijke en voedende viering van de historische beslissing van dit dorp.

Landbouw

En een historische beslissing was het: niet elke dag beslist een gehele gemeenschap om hun leefomgeving ook voor toekomstige generaties gezond en leefbaar te houden, ook al moeten ze daarvoor snel en gemakkelijk geld links laten liggen. En laat dat laatste nu net hetgeen zijn dat de kleinschalige landbouw hier niet kan aanbieden. Anders dan in België, laat deze bergstreek nagenoeg geen mechanisatie van de landbouw toe, waardoor het productieproces zwaar en arbeidsintensief is. Bovendien wordt de familiale landbouw, ondanks haar levensnoodzakelijke bijdrage aan de maatschappij, sterk ondergewaardeerd, zowel politiek als commercieel. Vanuit politieke hoek wordt impliciet de boodschap gegeven dat de familiale landbouw enkel in de weg staat van échte ontwikkeling: de exportgerichte agro-industriële en extractieve megaprojecten. Vanuit commercieel oogpunt zien de meeste Cajamarcaanse boeren wekelijks hun oogst de gemeente verlaten in een camion van de onderling goed georganiseerde tussenhandelaars, die tegelijk een disproportioneel aandeel van de winst meenemen. Wat voor de boer overblijft wordt grotendeels geherinvesteerd in het land en in de kostelijke chemische landbouwproducten. De beslissing om mijnbouw uit ecologische overwegingen te verbieden, heeft heel wat producenten wakker geschud met betrekking tot de ecologische impact van de bestrijdings- en bemestingsmiddelen die intensief ingezet worden. De geschetste politieke en commerciële context echter, samen met de vooralsnog beperkte vraag in Colombia naar biologische producten, beperken echter de bewegingsruimte van de boeren om te experimenteren met andere teeltvormen. Gelukkig zijn er wel degelijk verschillende elementen te melden die de transitie naar een eerlijkere en properdere landbouw de wind in de zeilen brengt.

Orrocacha

Met Anglo Gold Ashanti als gezamenlijke tegenstander, bracht de volksraadpleging de Cajamarcaanse Milieu- en Boerenraad en de Latijns-Amerikaanse restaurantketen “Crepes y Waffles” bij elkaar. Dit monde uit een samenwerking op lange termijn die inzet op de promotie van de arracha, een pastinaak-achtige groente waarvoor Cajamarca gekend is. Crepes en Waffles koopt rechtstreeks af van een groep Cajamarcaanse boeren aan een stabiele en eerlijke prijs, en verwerkt de groente in enkele schotels die op verschillende plaatsen in het land aangeboden worden. Bovendien is deze samenwerking gericht op het onderzoeken en toepassen van meer ecologische teeltvormen van deze groente.

Om deze nieuwe samenwerking in te huldigen, werd een grote tentoonstelling georganiseerd in Bogota: Orro Vital van Pedro Ruiz. Met deze expo gaat deze internationaal geroemd Colombiaans schilder in heel Colombia op zoek naar wat in de verschillende territoria als de waarlijke plaatselijke rijkdom wordt beschouwd, m.a.w. naar wat het échte goud is. Voor deze gelegenheid voegde Pedro Ruiz een extra – Cajamarcaans – luik toe: de Orrocacha. Niet enkel reisde een Cajamarcaanse boerendelegatie naar Bogota om tijdens de vernissage het woord te nemen, maar ook de expositie kwam naar Cajamarca, een primeur voor het dorp.

Nationale tegenwerking tegen milieubewegingen …

Hoewel Cajamarca erin slaagde om een volksraadpleging rond mijnbouw te organiseren, en erin slaagde om zichtbaarheid te creëren rond haar eigen voorstellen en initiatieven i.f.v. een duurzame lokale ontwikkeling, staan vele andere gemeentes in Colombia nog niet zo ver. En terwijl in heel Colombia milieubewegingen inzetten op de bescherming van de ecosystemen tegen de amper gecontroleerde proliferatie van mijnbouwprojecten, zet de regering een frontale aanval in op de twee belangrijkste grondwettelijke mechanismen waar deze bewegingen gebruik van maken: de volksraadpleging, en het gemeentelijk besluit.
In een vorig artikel vermeldde ik reeds dat de overheid besliste om geen volksraadplegingen meer te financieren. Ondertussen zijn er reeds 5 volksraadplegingen, die alle voorbereidende procedures en grondwettelijke controles doorlopen hebben, maar die on hold staan vanwege deze weigering tot financiering. Eén van deze gemeentes, Cordoba, sloeg er echter reeds in om via juridische weg haar recht op democratische inspraak op te eisen. Het departementale gerechtshof droeg het Ministerie van Financiën in haar uitspraak op om de volksraadpleging in Cordoba te financieren, die op 21 januari 2018 zal plaatsvinden. Dit is dus voorlopig de enige geplande mijnbouwgerelateerde volksraadpleging in Colombia.

Een ander beslissingsmechanisme dat onder vuur ligt, is het gemeentelijk besluit. Aan de hand hiervan kunnen gemeentes beslissen om hun territorium van mijnbouw te vrijwaren, iets wat in meer dat 20 gemeentes over heel Colombia ondernomen werd. De afgelopen twee maanden zijn er echter verschillende van deze besluiten – waaronder dat van Ibagué – onuitvoerbaar verklaard door de departementale gerechtshoven. Voor deze herroeping baseren de gerechtshoven zich echter expliciet op een artikel van de mijnbouwwet (dat stelt dat gemeentes niet de bevoegdheid hebben om mijnbouw op tijdelijke of permanente wijze te verbieden op hun grondgebied) dat in 2016 door het grondwettelijk hof geschrapt werd uit de mijnbouwwet wegens niet strokend met de principes van lokale autonomie die in de grondwet van 1991 ingeschreven werden. Gezien de gebrekkige onderbouwing van deze uitspraken, worden voorbereidingen getroffen om een herziening te eisen door de raad van state.

… en nationale verweving van milieubewegingen

Tegenover deze nationaal gecoördineerde acties om de locomotora minera éénzijdig op te leggen door een overheid die duidelijk onder druk wordt gezet en bijgestaan wordt door de transnationale mijnbouwindustrie, is een sterke nationale en internationale samenwerking noodzakelijk. Naast de blijvende inzet op internationale zichtbaarheid rond het La Colosa-project in Cajamarca en rond de mijnbouwproblematiek in Colombia in het algemeen (zo nam een integrante van partnerorganisatie Cosajuca deel aan de manifestatie tegen het Mining and Money-seminarie in Londen, georganiseerd door Yes to Life, No to Mining), versterkt de beweging zich op nationaal niveau binnen de Movimiento Nacional Ambiental (Nationale Milieubeweging). Dit platform, dat meer dan 70 milieubewegingen van over heel Colombia, alsook verschillende nationale en internationale NGO’s bij elkaar brengt, zag het daglicht zo’n vijf maanden geleden. De tweede bijéénkomst gaf direct aanleiding tot een aantal gecoördineerde acties, gericht op de meest dringende geschouwde thematieken. Een grote schrijfactie werd georganiseerd, gericht aan het grondwettelijk hof, in verband met de beslissing die het hof binnenkort zal nemen over de legitimiteit van de volksraadpleging die afgelopen jaar in Cumaral gehouden werd. Meer dan 100 Colombiaanse organisaties en 14 internationale organisaties schaarden zich achter deze actie! Ook werd een nationale betoging georganiseerd in Bogota voor de deuren van de ANLA, het Nationale Milieulicentie-Agentschap. Daarnaast zal de druk opgevoerd worden om mijnbouw en democratische participatie belangrijke thema’s te maken van de politieke debatten, naar aanleiding van de naderende verkiezingen.

En de goede voornemens van Cosajuca …

Partnerorganisatie Cosajuca zal een centrale rol blijven spelen in dit proces van nationale articulatie! De afgelopen maanden werden verschillende projecten goedgekeurd, die de werking van het collectief op verschillende niveaus en thema’s het komende jaar verzekeren. Middels een project dat via FOS (Zweeds-Noors ontwikkelingsfonds) uitgevoerd wordt, worden de pijlen gericht op vier grote doelstellingen: het eisen van de implementatie van de volksraadpleging, het inzetten op de articulatie van 5 regionale milieubewegingen, het beïnvloeden van de aankomende wetswijzigingen inzake mijnbouw en democratische participatie, alsook de versterking van de lokale economie in Cajamarca. Via een andere werklijn wordt er ingezet op het zichtbaar maken van de sterke rol die de vrouw speelt in de ecologische strijd in Cajamarca. Ook nemen we vanaf januari het werk rond de gemeenschappelijk beheerde waterbronnen terug op, gericht op het verankeren van het recht op zuiver en voldoende water, en op de organisatieve versterking van de boerengemeenschappen.

Duidelijke doelen voor ogen, en de capaciteiten en middelen bij de hand om er volledig voor te gaan. Goed om zo het nieuwe jaar in te gaan!

Cajamarca Colombia na de Consulta Popular

Zeven maanden gleden ondertussen voorbij sinds de volksraadpleging in Cajamarca. Het nagenoeg unanieme, maar vooral bindende resultaat hiervan, is het permanente verbod op mijnbouw in de gemeente. Ook drie maanden zijn er reeds verstreken sinds m’n aankomst in dit in de Westelijke Andesketen verscholen paradijs. Het wordt dus tijd dat ik jullie één en ander laat weten over de gang van zaken in Cajamarca. Onvermijdelijk zal er ook een deeltje nationaal verhaal zijn, want deze Tolimeense gemeente wordt niet enkel beïnvloed door de nationale politiek, maar blijft erin slaan om zelf ook de nationale overheid voor grote uitdagingen te stellen!

De terugkeer naar een normaliteit

Ondanks de uitspraken van burgemeester Pedro Pablo Marin eind juni, dat Cajamarca in een zware economische crisis beland is die ervoor zorgt dat de bevolking honger lijdt, en dat de Cajamarcuunse bevolking haar landbouwroeping reeds verzaakt had en inwisselde voor een mijnbouwcultuur, wisselde Cajamarca de woelige, polariserende periode van de volksraadpleging opnieuw in voor haar vertrouwde ritme: De doordeweekse kalmte in het dorp, die onderbroken wordt door de overrompeling van boeren die in het weekend de straten van Cajamarca opvrolijken, en wiens oogst naar alle kanten van het land vertrekt. De verhoogde levenskost – effect van het mijnbouwproject – begint op sommige vlakken terug te dalen, en de heropstart van twee grootschalige openbare werken stelt een verhoogde tewerkstelling in het vooruitzicht. Bovendien is de ideologische kloof tussen de mineros en de ambientalistas niet meer zo gapend als die zich een half jaar geleden voordeed. Een klein maar veelzeggend voorbeeld van deze tendens: Vorige week trokken we naar La Ciudadela (een plattelandswijk) om er samen met de gemeenschap een kwaliteitscontrole van het bronwater uit te voeren, gekoppeld aan een film- en discussieavond. Twee jongeren die voorheen in de mijn werkten, en die zich een half jaar geleden nog sterk afzetten tegen de boodschap en strijd van de ambientalistas, overwonnen de antagonistische spanning en namen actief en geïnteresseerd deel aan de activiteiten waarvoor partnerorganisatie COSAJUCA de gemeenschap had uitgenodigd. Ondanks een blijvende verdeeldheid, is de verlammende sociale polarisering – die de bereidheid om met elkaar in gesprek te gaan verhindert – getaand.

“Hé, dat was wel mijn mijn!”

Hoewel Anglo Gold Ashanti – die op 26 maart haar investeringen in de tien jaar aanslepende exploratiefase in rook zag opgaan – zich terugtrok en voorlopig relatief stil houdt, zijn er nog heel wat andere actoren die belang hadden bij het La Colosa-project, belangen die zich bijvoorbeeld uitten in politieke frustratie op lokaal, regionaal en nationaal niveau.

Op lokaal niveau stopt de burgemeester zijn ongenoegen met het resultaat, en dus met de milieubeweging , niet onder stoelen of banken, ook al spreekt hij zichzelf hierbij herhaaldelijk tegen. Publiekelijk stelt hij dat de beslissing van het volk een rechtstreeks gevolg is van hun onvermogen goede beslissingen te nemen, en dat de milieubeweging een verborgen politieke agenda wilt doordrukken die niets met milieu te maken heeft, “want welke inspanning hebben ze reeds gedaan om bijvoorbeeld een waterbron te beschermen tegen vervuiling?”. Als onze partnerorganisatie dan een half jaar intensief rond het thema van de bescherming van water werkt, vindt de burgemeester het nodig om de presidenten van alle 43 vereda’s (kleinste administratieve territoriale eenheden) van Cajamarca bijéén te roepen om onze partnerorganisatie te stigmatiseren als hangjongeren, leeglopers en opstokers, om te zeggen dat ze niet over de legitimiteit beschikken om rond waterbescherming te werken, of met andere woorden: dat een gemeenschap niet capabel noch bevoegd is haar eigen problemen op te lossen. Maatschappelijk middenveld? Nooit van gehoord …
Ondanks zijn eigen openlijke kritiek, dringt Pedro Marin er tijdens dergelijke vergadering op aan bij de gemeenschapsleiders om geen openlijk standpunt tegen de mijnbouw in te nemen, zeker niet tijdens zichtbare evenementen zoals de jaarlijkse feesten van afgelopen weekend. Eén visie (zijn visie) is meer dan genoeg. Gelukkig worden dergelijke aanmaningen door menig gemeenschapsleider niet in dank afgenomen.

Vanwaar zijn ongenoegen? De partijen die z’n kandidatuur steunden zijn de partijen die de krijtlijnen van het huidige roof-mijnbouwbeleid uittekenden. Bovendien vond de volksraadpleging twee weken na z’n aanstelling als burgemeester plaats, waarmee hij z’n beleidsplan van meet af aan in de vuilbak kon kegelen. En daarmee ook z’n vooruitzicht op een bergje extra zakgeld. Maar het was zijn berg of het was Andesberg. Me dunkt dat Cajamarca de juiste beslissing maakte.

Onrust in de stuurcabine van de mijnbouwlocomotief

Cajamarca was de vierde gemeente die een ontginningsgerelateerde volksraadpleging organiseerde, waarna er nog vijf plaatsvonden. Hoewel dit verbod op extractieve activiteiten in 9 van de 1122 gemeentes in Colombia een peulenschil lijkt ten opzichte van de 8.866 toegekende mijnbouwconcessies, verspreid over 30 van de 32 departementen, zijn de bestuurders van de mijnbouwlocomotief (zoals president Santos één van de hoofdaders van zijn economisch beleid doopte) onmiskenbaar misnoegd. Niet zozeer over de stem van deze gemeenschappen, maar wel over het feit dat beleid gebaseerd wordt op die stem. Bovendien voelen ze de hete adem in hun nek van de grote mijnbouwbedrijven die onder Uribe en Santos op een voorkeursbehandeling konden rekenen, maar nu hun belangen bedreigd zien.

Zo zijn er de discursieve aanvallen in de nationale media. Publiekelijk wordt de legaliteit van dergelijke mechanismen ontkent door o.a. de directeur van het agentschap ter verdediging van de staat, en door de minister van mijnbouw, terwijl dergelijk beslissingen met betrekking tot mijnbouw stevig en ondubbelzinnig verankerd liggen in artikel 33 van wet 136 (1994), in de wetten 134 (1994) en 1757 (2015), en in uitspraak T-445 (2016) van het grondwettelijk hof. Woorden als “chaos”, “wanorde” en “lichtzinnigheid” worden herhaaldelijk gebruikt om deze volksraadplegingen te beschrijven, waar in het geval van Cajamarca bijvoorbeeld drie jaar van voorbereiding en openbare en inclusieve debatten met alle actoren aan vooraf gingen.
Ook besliste het ministerie van mijnbouw om naar Cajamarca te komen met een workshop gewijd aan het oppoetsen van het imago van de mijnbouw, en met een enquête die de houding van de rurale bevolking t.o.v mijnbouw in kaart wilt brengen, en dit ná de volksraadpleging!

Verontrustender dan deze ongefundeerde uitspraken en dan de verdwaalde vertegenwoordigers van het mijnbouwministerie, zijn enkele administratieve beslissingen en wetswijzigingen die recentelijk doorgevoerd werden. Zo besliste de ANLA (Nationale Autoriteit voor Milieuvergunningen) op 4 augustus om haar gespecialiseerde mijnbouwwerkgroep op te doeken, zonder een andere entiteit te creëren die de verantwoordelijkheid draagt voor het bestuderen, controleren en toekennen van milieuvergunningen voor extractieve projecten. Dat ANLA met minder mensen hetzelfde werk wilt gaan doen m.b.t. zulk een omvangrijke en polemische sector als de mijnbouw in Colombia, baart grote zorgen.
Een ander geval is het decreet 883 van mei 2017 dat via de fast-track-procedure (verkorte wetgevende procedure i.f.v. de implementering van het vredesakkoord) tot stand kwam. Dit decreet stelt dat mijnbouw- en petroleumbedrijven hun belastingen mogen betalen in de vorm van het bouwen van sociale infrastructuur (hospitalen, scholen, aquaducten, …). Dit zorgt voor een economische chantage, waarbij lokale overheden – die vaak geen andere kanalen vinden om dergelijke noodzakelijke infrastructuur te bouwen – gedwongen worden om de extractieve activiteiten te aanvaarden.
Ten slotte is er nog het “Proyecto de Ley Estatuaria de Participacion Ciudadana”, een wetsvoorstel ingediend door senator Roy Barreras, waarmee de regering wil voorkomen dat er in de toekomst nog volksraadplegingen over extractieve projecten kunnen beslissen. Dit wetsvoorstel stelt enerzijds enkele bijkomende obstakels voor de realisering van volksraadplegingen, en wilt de raadpleging op burgerinitiatief (zoals het geval was in Cajamarca) onmogelijk maken. Aangezien deze wetten niet met terugwerkende kracht gelden, zou dit de situatie in de 9 gemeentes waar reeds een volksraadpleging gehouden werd niet beïnvloeden. Wel betekent dit een hangend zwaard boven het hoofd voor de mijnbouwgerelateerd volksraadplegingen die in vele tientallen gemeentes doorheen het land in de stellingen staan. Om tijd te winnen heeft de regering er niet beter op gevonden om te zeggen dat er geen budget meer is om deze mechanismen van burgerparticipatie te financieren. Sinds 18 oktober – de dag van deze beslissing – zijn er reeds twee volksraadplegingen (1 in Meta, 1 in Santander) afgelast! Tenzij de bevolking en het gemeentebestuur er zelf in slaan om het nodige budget te vergaren, zullen er naar alle waarschijnlijkheid geen volksraadplegingen meer plaatsvinden in 2017. Ik had liever beter nieuws gebracht.

Comités Ambientales on wheels & wings

Om de bevochten verworvenheden en de milieubewegingen die zich in heel Colombia aan het versterken zijn te verdedigen, wisten Cosajuca en het Comité Ambiental en Defensa de la Vida (beiden partnerorganisaties van CATAPA) hun boodschap haarscherp over te brengen in verschillende nationale en internationale politieke en juridische debatten.
Op nationaal niveau wisten vertegenwoordigers van beide organisaties, bijgestaan door Cajamarcuunse boeren, tot driemaal toe het woord te richten tot ministers, congresleden, en de bevolking in het algemeen. Op 26 september vond het debate de control politico plaats in het congres met als centraal thema de volksraadplegingen, een debat waar onze partnerorganisaties via congresleden Ivan Cepeda, Alberto Castilla en Alirio Uribe op aandrongen. Ook op 23 oktober nam een delegatie deel aan twee publieke hoorzittingen in het congres: één m.b.t. de hervorming van de mijnbouwcode, en één m.b.t. burgerparticipatie. Telkens werden de boodschappen en eisen duidelijk naar voor gebracht. Stop de stigmatisering van de milieubeweging, als waren het guerrilleros of milieu-jihadisten zoals geopperd wordt. Stop de desinformatie m.b.t. de sociale en ecologische impact van industriële mijnbouw! Deze milieustrijd, gebaseerd op pacifistische principes en op de grondwet, en dus niet op geweld en dwang, zou in deze transitieperiode naar vrede niet enkel gerespecteerd maar ook geapprecieerd moeten worden door de regering! Niet alle mijnbouw is slecht, maar het rode CV van een bedrijf als Anglo Gold Ashanti moet in overweging genomen worden, en de ecosystemische waarde en culturele landbouwroeping van Cajamarca maken dit een uiterst ongeschikte plaats voor mijnbouw. De mijnbouwtitels in Cajamarca moeten vernietigd worden, want … La Colosa NO VA!

Ook op internationaal niveau is de Tolimeense beweging hoorbaar. Zo nam een vertegenwoordigster van het Comité Ambiental y Campesina de Cajamarca vorige week deel aan een bijeenkomst van het Corte Interamericana de Derechos Humanos in Uruguay. Doel? De Colosa-case bekendmaken bij de functionarissen van dit gerechtshof, ter voorbereiding van de mogelijke toekomstige nood om een juridisch proces op te starten voor het CIDH tegen de Colombiaanse staat, in geval van een terugkeer van “el Anglo”.
Vorige maand nam een delegatie van het Comité Ambiental van Ibagué deel aan een bijeenkomst van het Comité van Economische, Sociale en Culturele Rechten van de VN, bijééngeroepen om de inspanningen van de Colombiaanse overheid m.b.t. deze rechten te evalueren. De interventie en het ingediende rapport van het Tolimeense Comité misten hun effect niet: in het verslag dat dit VN-comité formuleerde naar de Colombiaanse regering toe, eisen de VN het onverminderde respect voor en de volledige implementatie van de volksraadplegingen!

En last but not least: Jhonatan, activist van Cosajuca, vertegenwoordigde dit collectief de afgelopen twee weken op z’n lobbyreis doorheen half-Europa. Zo vrolijkte hij onder andere het Europees Parlement met z’n doelgerichte aanwezigheid, en nam hij het woord in één van de VN-vergaderingen ter voorbereiding van het bindend verdrag over bedrijven en mensenrechten. Van de hele resem activiteiten die in België plaatsvonden met hem weten jullie – als het goed zit – een stuk meer dan als ik.

Cajamarca se respeta, carajo!

En ter afsluiting: wat gebeurt er – naast het naarstige werk van Cosajuca met de boerengemeenschappen – op vlak van mobilisatie in Cajamarca? Vorig weekend vonden de jaarlijkse dorpsfeesten plaats, die sinds 5 jaar opgefleurd worden met de carrao, een optocht van jeeps, overvloedig verkleed met alle groenten, fruit en andere producten die de boeren hier weten te telen. Ondanks de inspanning van de burgemeester om het milieucomité van Cajamarca geen aanwezigheid te gunnen, en ondanks zijn druk op andere gemeenschapsleiders om het mijnbouwthema onaangeraakt te laten tijdens dit door velen gevierde evenement, bleken zijn pogingen vruchtloos. Niet vruchtloos: de jeep van het milieucomité! Deze werd bovendien omringd door een kleurrijke optocht, wiens boodschap niet onopgemerkt bleef voor de bijna voltallige Cajamarcaanse bevolking:

La comida se respete Carajo, SI SI SI
La arracacha se respete Carajo, SI SI SI
La consulta se respete carajo, SI SI SI
Cajamarca no se vende carajo, NO NO NO

Dat we nog veel meer in petto hebben mag absoluut verondersteld worden, maar laten we dat houden voor een volgend bericht.

‘Inclusief en Participatief Waterbeheer’ pilootproject in Cajamarca (Colombia)

Door: Mattijs van den Bussche

In Cajamarca (Colombia) zijn we ondertussen aanbeland in de eindfase van het pilootproject “inclusief en participatief waterbeheer”. Augustus stond aldus in het teken van de monitoringstechnieken die partnerorganisatie Cosajuca aanreikt aan de vier begeleidde plattelandsgemeenschappen. Met mannen, vrouwen en kinderen beklommen we de bergflank van hun dorp, op zoek naar de bronnen en watertanken vanwaar het water naar de verschillende boerderijen verdeelt wordt.

De biologische en fysio-chemische monitoringstechnieken stellen de gemeenschappen niet enkel in staat om zich van de zuiverheid van hun drinkwater te vergewissen. De periodische metingen laten hen ook toe om de bevoegde instanties te alarmeren moest er sprake zijn van bruuske veranderingen in de metingen, bijvoorbeeld ten gevolge van mijnbouwactiviteiten.

Daarnaast staan deze activiteiten garant voor gemeenschapsversterking, en dit niet enkel binnen het eigen dorp: volgende week trekken we met enkele leden uit iedere gemeenschap naar Bogotá om te leren van elkaars ervaringen, en om er enkele bijzondere processen van gemeenschappelijk waterbeheer op te zoeken. Zo ontluikt er stilaan een articulatie tussen de water-comité’s van de verschillende vereda’s (plattelands”wijken”) van Cajamarca. Net zoals de ontelbare stroompjes van deze bergflanken tesamen komen in één grote Rio Coello, zo is het water zelf ook strijdpunt dat de Cajamarcuunse boeren verenigd!

Overweldigende overwinning voor milieubeschermers in Colombia

Persbericht : Solidariteitscampagne met Colombia 28/03/2017

Overweldigende overwinning voor milieubeschermers in Colombia.

98% van de inwoners van Cajamarca stemmen tegen het Colosa AngloGold Ashanti project voor een open goudmijn.

De volksraadpleging die op 26 maart 2017 in Cajamarca werd gehouden resulteerde in een ware aardverschuiving als resultaat met 98% tegen de mijnactiviteiten in de gemeente. (Bron: Registraduria Nacional.*1)

Cajamarca is de locatie van het open goudmijn project La Colosa, het vlaggen­schip van AngloGold Ashanti en momenteel in exploratiefase. La Colosa wordt door AngloGold Ashanti opgehemeld als een van de grootste mijnen in de wereld. De uitkomst van het referendum werpt echter een donkere schaduw over het controversiële project. Het referendum kwam er na talrijke obstakels en juridische krachtmetingen en volgt op welhaast een decennium van massamobilisaties. In juni van vorig jaar trokken meer dan 100.000 mensen de straat op in verscheidene delen van de provincie Tolima om hun weerstand tegen AngloGold Ashanti te uiten. (Bron: El Espectador.)

AngloGold Ashanti schrijft het resultaat van de volksraadpleging toe aan een “verkeerd gevoerd debat over mijnbouw in Colombia.”  Dit ondanks het feit dat AngloGold Ashanti het La Colosa project de voorbije tien jaar gepromoot heeft met campagnes via de massamedia en grote investeringen in de gemeente Cajamarca.

Als we ons baseren op een investering van 900 miljoen dollar in Colombia sinds 2006 (Bron: Reuters.) toont het resultaat dat het AngloGold Ashanti niet gelukt is om zich van lokale steun te verzekeren om verder te gaan met het La Colosa open goudmijnproject in Cajamarca, Tolima.

Wat is een volksraadpleging ?

Volgens Artikel 8 van Wet 134 van 1994 is de volksraadpleging een mechanisme waardoor een algemene vraag van lokaal, regionaal of nationaal belang ter overweging voorgelegd wordt aan het kiespubliek door resp. de president, gouverneur of burgemeester. Het resultaat van de volksraadpleging is wettelijk bindend.

Rechtsgeldigheid van de volksraadpleging van Cajamarca.

  • Volgens de mensenrechtenadvocaten van Dejusticia is de gemeenteraad nu verplicht om de resultaten van de stemming op te leggen en mijnbouw te bannen in Cajamarca.
  • Het Ministerie voor Mijnbouw heeft de geldigheid van het referendum gecontesteerd, en claimt dat de volksraadpleging in Cajamarca niet retroactief geldt voor bestaande projecten.
  • Het Grondwettelijk Hof en de Staatsraad hebben echter voordien duidelijk gesteld dat mijnconcessies en milieuvergunningen geen verworven rechten vormen en dat ze vatbaar zijn voor veranderingen in de toekomst. (punt 9 en 10 van de verklaring van Dejusticia.)
    Er moet opgemerkt worden dat het La Colosa project in de exploratiefase zit en momenteel geen milieuvergunning heeft. AngloGold Ashanti heeft in Cajamarca enkel mijnconcessies.

Vrede en Democratie.

Toen hij verwees naar het recent ondertekende vredesakkoord zei de vroegere Milieuminister, Manuel Rodriguez: “vrede wordt opgebouwd vanuit de territoria. En een van de wegen om aan vrede te bouwen is om respect op te brengen voor de beslissing van mensen uit een gebied, in dit geval Cajamarca, over wat zij vinden dat de toekomst van hun gebied is.”
Voor Cajamarca “is het hun bestemming om een van de spilgebieden voor de landbouw in Colombia te blijven en blijkbaar is mijnbouw op grote schaal niet compatibel met deze roeping.” (Bron: Caracol Radio.)

Milieubeschermers in gevaar.
De volksraadpleging werd gehouden in een context waar milieuactivisten vermoord worden op een zorgwekkende schaal. Na de massamobilisaties van de voorbije juni in Tolima kregen het Milieucomité van Tolima en andere organisaties doodsbedreigingen.

Sinds 2016 zijn 120 gemeenschapsleiders vermoord in Colombia. (bron: Defensoria del Pueblo. *2) Volgens Global Witness is Colombia het derde gevaarlijkste land ter wereld voor milieubeschermers.

Andere volksraadplegingen in Colombia.

Drie andere gemeenten in Colombia hebben volksraadplegingen gehouden:

  • In Cabrera, Cundinamarca, stemde 97% van de bevolking in februari tegen projecten voor hydro-elektriciteit of  mijnbouw. (Bron: El Espectador.)
  • In Piedras, Tolima, waar AngloGold Ashanti de Tailingsdam voor het La Colosa project wilde onderbrengen, stemde meer dan 99% van de bevolking in juli 2013 tegen mijnbouwgerelateerde activiteiten. (Bron: BBC.)
  • In december van 2015 stemde 96% van de bevolking van Tauramena, Casanare, tegen de ontginning van petroleum. (Bron: El Espectador.)

In een groeiend aantal gemeenten zijn procedures bezig om volksraadplegingen te houden: Ibagué, Tolima; Monterey, Casanare; Pueblorrico, Antioquia; Pijao, Quindio.
Voor achtergrondinformatie over La Colosa, zie a.u.b. het rapport van de Solidariteitscampagne met Colombia: “La Colosa, (Kroniek van? Nvdv) een Aangekondigde Dood. »

 

Contactinformatie :

Voor meer informatie, contacteer:  mining@colombiasolidarity.org.uk .

*1 : Registraduria Nacional : Nationale Dienst Bevolking : overheidsdienst – die ook lokaal bestaat – en die er voor zorgt dat de bevolking, die dikwijls ongeletterd is en zeer geïsoleerd leeft, geregistreerd wordt. Deze dienst speelt een belangrijke rol in vb. inentingscampagnes, verkiezingen, volksraadplegingen enz.

*2: Defensoria del Pueblo: overheidsorgaan voor de bescherming van de mensenrechten in Colombia.

Origineel artikel gedeeld door London Mining Network op 28 maart 2017.

De bewoners van Cajamarca bereiden zich voor op Consulta Popular

In 2003 streek het Zuid-Afrikaanse mijnbouwbedrijf AngloGold Ashanti neer in Colombia. Vier jaar lang gingen ze op zoek naar goud en kochten ze mijnbouwconcessies op in het hele land. In 2007 vond het bedrijf eindelijk waar het op gehoopt had: gigantische goudreserves in de ondergrond van de gemeente Cajamarca in het departement Tolima.

Het La Colosa-project veroorzaakte meteen nationale en internationale verontwaardiging aangezien het project zou leiden tot ontbossing, gebruik van enorme hoeveelheden water, vervuiling van lucht en grondwater en sociale spanningen. Bovendien zou de Páramos in gevaar komen, een uniek stuk natuur waar de voornaamste rivieren van Colombia ontspringen. Omdat Cajamarca niet enkel gekend is voor z’n vruchtbare landbouwgronden die het hele land helpen voorzien, maar ook omdat het de plaats is waar één van de meest belangrijke ecosystemen bestaat, zou een dergelijke ingrijpende onderneming dan ook een regelrechte ramp betekenen (Carlier, 2016).

Hoewel Cajamarca de kern van het mijnbouwproject uitmaakt, was het vooral het referendum in Piedras die als mijlpaal in het verzet tegen grootschalige mijnbouw gezien wordt. Dit referendum, dat als antwoord diende op de mogelijkheid of AngloGold Ashanti een dam door hun grondgebied wou bouwen, bracht maar liefst 60% van de bevolking op de been en had een verpletterend 99% NO votes als resultaat. Deze uitslag was een belangrijke tegenslag voor het mijnbouwbedrijf (Higginbottom, 2016).

Het inspireerde dan ook vele andere gemeenschappen, waaronder Tauramena, Cabrena en Cajamarca, om zich door middel van een consulta popular tegen de plannen te verzetten (Garcia, 2017). Dit grondwettelijk mechanisme is gebaseerd op de principes van territoriale autonomie en decentralisatie van besluitvorming. Volgens artikel 33 uit de wet over de werking van gemeenten, is een gemeente zelfs verplicht een consulta popular te houden wanneer een mijnbouwproject een significante verandering van het grondgebruik in de gemeente dreigt te veroorzaken (Hoff, 2015). De Cajamarcunos slaagden erin 5000 handtekeningen te verzamelen, waardoor de gemeenteraad verplicht is een stemming te houden over een mogelijke volksraadpleging (Carlier, 2016). Deze werd uiteindelijk gepland op 26 maart.

Toch wordt deze positieve ontwikkeling bemoeilijkt door twee factoren. De eerste ligt in het feit dat de volksraadpleging gepland werd voor 26 maart. Deze korte periode maakt het de lokale bevolking des te moeilijker om tijdig geld bijeen te krijgen om campagnes ter bewustwording van de negatieve impact van de mijnbouw uit te werken. Bovendien was de verkiezing voor een nieuwe burgemeester gepland voor 12 maart. Daardoor mocht er geen campagne gevoerd worden tegen de mijnbouwprojecten, aangezien twee campagnes voor verwarring zou zorgen bij de lokale bevolking (Garcia, 2017).

Ten tweede is de Colombiaanse president Santos een grote voorstander van de mijnbouwsector. Hij beschouwt deze immers als een cruciaal onderdeel van zijn ontwikkelingsplan voor het land (Carlier, 2016). Daarom worden vanuit de overheid decreten uitgeschreven die aanpassingen aanbrengen aan bepaalde wetten die de lokale besluitvorming ondermijnen. Vlak voor de consulta popular van Piedras vaardigde de administratie Santos bijvoorbeeld een decreet uit waarin wordt gesteld dat lokale overheden enkel autoriteit hebben over grondgebruik, niet over ondergrondgebruik. Lokale gemeenten hebben met andere woorden geen autoriteit om mijnbouw in hun gebied te verbieden aangezien alles in de ondergrond aan de staat toebehoort (Hoff, 2015).

Ondanks deze tegenslagen is het referendum in Piedras kunnen doorgaan. Dat geeft hoop voor de inwoners van Cajamarca om te blijven strijden: si a la vida, no a la Colosa!

Bronnen

Carlier, B. (2016). Alleen radicale democratie kan de ongebreidelde ontginningsdrift in Colombia nog stoppen. Geraadpleegd op 15 maart 2017, van

http://www.mo.be/wereldblog/geen-echte-vrede-colombia-zonder-radicale-democratie-0

Garcia, R.A. (2017). Ante La Falta De Garantias De La Consulta Popular De Cajamarca, La Solidaridad Y El Compromiso Son La Salida. Geraadpleegd op 15 maart 2017, van  https://comiteambiental.com/ante-la-falta-garantias-la-consulta-popular-cajamarca-la-solidaridad-compromiso-la-salida/

Higginbottom, A. (2016). To Mine or Not to Mine, That Is the Question. Geraadpleegd op 15 maart 2017, van http://colombiasolidarity.org.uk/articles/53-analysis/621-to-mine-or-not-to-mine

Hoff, A. (2015). Lokale participatie de kop ingedrukt. Geraadpleegd op 15 maart 2017, van http://www.mo.be/wereldblog/lokale-participatie-de-kop-ingedrukt-colombia

Soto, M.G. (2017). Ibagué will be the first city in the world to take mining to public scrutiny. Geraadpleegd op 15 maart 2017, van

http://www.yestolifenotomining.org/ibague-will-be-the-first-city-in-the-world-to-take-mining-to-public-scrutiny/

Volksraadpleging van Cajamarca zou eind maart doorgaan

Volksraadpleging van Cajamarca zou eind maart doorgaan.

Gevolg gevend aan de uitspraak van de Administratieve Rechtbank van Tolima zou de volksraadpleging rond de mijnbouw in Cajamarca uitgeschreven worden door de burgemeester op een van de laatste twee zondagen van de maand.

Naar verluidt zou het stadsbestuur van Cajamarca voorzien om in de komende uren het oproepingsdecreet te publiceren dat de opgeschorte volksraadpleging rond de mijnbouw verder uitwerkt. Dit gezien geopperd wordt, na het recente vonnis van de Administratieve Rechtbank van Tolima dat grondwettelijkheid toekende aan het kiesmechanisme en aan een deel van de vraagstelling, dat dit het deel is dat ter stemming moet voorgelegd worden.

Het vonnis werd op 19 januari betekend aan voornoemde stadsbestuur dat tot deze donderdag de 26° januari zou hebben om de volksraadpleging bijeen te roepen, op basis van artikel 33 van de Wet 1757 uit 2015, en volgens enkele juridische principes zou de volksraadpleging zelf binnen de 60 dagen na de betekenis van het vonnis moeten doorgaan, zeg maar als uiterste datum de 19° maart.

Maar van de kant van het Stadsbestuur maakt men de analyse om de datum naar 26 maart te verschuiven, gezien de Bevolkingsdienst ongeveer 15 dagen zou nodig hebben om de stemming logistiek te organiseren, omdat er voorzien is om op 12 maart buitengewone verkiezingen te houden voor burgemeester in dezelfde gemeente, en, zoals de Secretario del Interior* Ricardo Orozco verzekerde, kunnen beide verkiezingen niet samenvallen op dezelfde dag maar zou de volksraadpleging (slechts enkele?) dagen na de burgemeestersverkiezing gehouden worden. (N.v.d.v: de burgemeester van Cajamarca is onlangs overleden en moet herkozen worden.)

Zodoende zou de vraag die de Cajamarcanen moeten beantwoorden zijn: “Gaat u ermee akkoord, Ja of Nee, dat er in de gemeente van Cajamarca projecten van mijnbouwactiviteit worden uitgevoerd?”

Concepten.

We herinneren er aan dat de uitspraak in eerste aanleg van de Staatsraad (die de grondwettelijke waarborg wijzigde die de Rechtbank van Tolima aan de vraagstelling had toegekend) aangevochten werd: zowel door het promotiecomité voor de volksraadpleging van Cajamarca als door de multinational Anglogold Ashanti dat het kiesproces aanvocht, van mening dat het zijn fundamentele rechten schond.

Niettegenstaande de aanklachten ontvankelijk verklaard werden door de Staatsraad om in tweede aanleg onderzocht te worden, handelde de Administratieve Rechtbank van Tolima conform de eerste beslissing en besloot daarom het onderzoek te klasseren.

Sommigen zijn echter van mening dat als de vraagstelling verandert, de regel dan voorschrijft dat de nieuwe vraag gevalideerd moet worden door het promotiecomité, en ondersteund door een nieuwe hoeveelheid handtekeningen verzameld bij de bevolking. Anderen houden vol dat de vraag niet veranderde maar ingekort werd.

Maar zelfs zo, oordelen sommigen dat het proces opnieuw afgeremd zou kunnen worden tegenover nieuwe eisen, gezien de vraagstelling die als grondwettelijk verklaard werd de mogelijkheid opent om eender welk soort mijnbouw te verbieden en niet de “vervuilende” waarnaar in de eerste vraagstelling gerefereerd werd.

Burgemeestersverkiezingen.

Een opvolgingscomité voor de verkiezingen, opgeroepen door de Departementsregering, werd gisteren samengesteld om te onderzoeken welke voorzorgsmaatregelen moeten genomen worden om de burgemeestersverkiezing te houden, hoewel geen van beide potentiële kandidaten zich ingeschreven heeft, al worden ze ervan beticht om reeds campagne te voeren.

Men verwacht zich aan 43 stemburelen in de stedelijke zone van Cajamarca en in de landelijke zones van Anaime en Cajones. De politie in uniform zal ontplooid worden voor de begeleiding in het stadscentrum terwijl het leger aanwezig zal zijn om de veiligheid te verzekeren in de landelijke zones.

Het stadsbestuur van Cajamarca maakte bekend dat het zaterdag het decreet uitvaardigde voor de kiescampagne, ook al zijn er geen kandidaten voor, en al zou er een onderzoek lopen naar de kandidaten vanwege de Nationele Kiesraad, nadat de MOE alarm sloeg. (MOE = Electorale Observatie Missie die in dit geval lijkt op te treden omdat beide vermeende kandidaten reeds campagne zouden voeren vooraleer ze zich officieel kandidaat stelden en hiermee de wet overtreden. Nvdv.)

* Secretario del Interior: Ambt op niveau van de departementen in Colombia met bevoegdheden als: administratie, maatschappelijke harmonie, mensenrechten, democratie, publieke orde, ontwikkeling, burgerparticipatie…

Bron: http://www.elnuevodia.com.co/nuevodia/actualidad/politica/300846-consult…

 

COMUNICADO A LA OPINIÓN PÚBLICA EQUIPO PROMOTOR DE LA CONSULTA POPULAR DE CAJAMARCA.

28 de Febrero de 2017

El equipo Promotor de la Consulta Popular de iniciativa ciudadana de Cajamarca expresa lo siguiente frente a la fijación de fecha para la realización de este mecanismo de participación por parte de la Alcaldesa (E) en la Despensa Agrícola de Colombia.

1. La Alcaldesa (E) de Cajamarca de manera unilateral tomó una decisión en contravía de lo planteado por el Equipo Promotor en una carta presentada a la administración el pasado 1 de febrero, en donde se solicitaba que la fecha de la Consulta fuese el próximo 23 de abril del presente año. Esperamos que esta no sea otra maniobra para dilatar el proceso de la consulta de parte de la administración municipal y la empresa minera presente en el municipio.

2. La fecha del 26 de marzo propuesta por la Alcaldesa (E) de Cajamarca para la Consulta Popular no da las garantías necesarias para realizar este mecanismo de participación, porque no permite que la Registraduría pueda desarrollar todo el proceso de inscripción de equipos promotores, presentación de listas, sorteo y capacitación de jurados, y no habría tiempo suficiente para realizar las campañas a favor y en contra, todos los ciudadanos cajamarcunos no alcanzarían a entender el objetivo la consulta y sus implicaciones de votar SI o NO. Es por esto que solicitamos a la Registraduría que presente una propuesta de fecha que brinde estas garantías.

3. La fecha del 26 de marzo es una fecha inconveniente porque 15 días antes se realizará elecciones atípicas para elegir un nuevo alcalde para el municipio. Un municipio no debería realizar dos procesos electorales en el mismo mes, puesto genera un desgaste institucional y ciudadano significativo que no beneficia ninguna de las dos contiendas.

4. No obstante la fijación de la fecha para la realización de la consulta reafirma que las Consultas Populares en temas mineros son legales y constitucionales, es por eso que el equipo promotor invita a toda la ciudadanía a participar de manera activa en este mecanismo de participación. El pasado 26 de febrero el municipio de Cabrera – Cundinamarca le dijo NO a la minería y los proyectos hidroeléctricos, ahora es el turno para que Cajamarca diga NO a la minería en la Despensa Agrícola de Cajamarca

Publieke mededeling van het Comité voor Volksraadpleging

Op 4 november keurde de Administratieve Rechtbank van Tolima de volksraadpleging van Cajamarca goed. Deze beslissing werd schriftelijk meegedeeld aan het Comité voor de Volksraadpleging, de Dienst Bevolking (Registraduría), de Gemeenteraad en het Stadhuis van Cajamarca op 8 november. De lokale mandataris had 8 werkdagen de tijd om de datum van de raadpleging administratief vast te leggen. De burgemeester wachtte echter tot deze termijn helemaal verstreek om op de laatste dag (21 november) de datum van de volksraadpleging op onverantwoorde wijze vast te leggen voor zondag 27 november.
©Bart Carlier

©Bart Carlier

Dit zou betekenen dat het electoraal bureau van Colombia op 6 dagen tijd alles zou moeten organiseren. De Werkgroep voor de Volksraadpleging van de burgers van Cajamarca klaagt dit onder andere aan in hun tweede publieke mededeling. Volgens hen is het essentieel dat alle inwoners van de gemeente zich informeren over de omvang en de verantwoordelijkheid dat hun participatie in het referendum impliceert. Deze beslissing veroorzaakte dan ook frustratie binnen de gemeenschap en bij de publieke opinie door het proberen schenden van het fundamentele recht op participatie.

Vervolgens riep de burgemeester op om op 25 november, in overleg met de Werkgroep voor de Volksraadpleging van de burgers van Cajamarca en de Griffier, een nieuwe datum vast te leggen. Ondanks dat de werkgroep een voorstel deed voor 26 februari 2017, dit om het fundamentele recht op participatie van de burger te kunnen waarborgen, is beslist het referendum 22 januari 2017 door te laten gaan.

©Bart Carlier

©Bart Carlier

 

PUBLIEKE MEDEDELING VAN HET COMITÉ VOOR VOLKSRAADPLEGING IN CAJAMARCA

29 NOVEMBER 2016

Het comité voor volksraadpleging in Cajamarca wil aan de bevolking mededelen dat het mijnbouwbedrijf Anglogold Ashanti afgelopen 18 november een vordering voorlegde op de Raad van State tegen de administratieve rechtbank van Tolima omdat deze het concept van Constitutionaliteit van de eerste volksraadpleging op burgerinitiatief van het land heeft bekendgemaakt. Anglogold oppert in deze brief dat zij zes mijnbouwconcessie-contracten in hun bezit hebben, waaronder het mijnproject la Colosa, met een oppervlakte van 15.000 hectare en een investering van 367 miljoen.

De Magistraat van de Raad van State van de vijfde sectie, Carlos Enrique Moreno Rubio, heeft afgelopen 23 november een uitspraak uitgevaardigd. Deze beslissing werd genotificeerd aan de regionale administratieve rechtbank van de provincie Tolima, de nationale Registraduría van de Burgerlijke Staat, de gemeenteraad en de burgemeester van Cajamarca op 28 november. De uitspraak geeft een tijdsruimte van drie dagen aan de genotificeerden om deel te nemen in het proces van de vordering en verwerpt de voorlopige maatregelen die werden aangevraagd door het bedrijf Anglogold Ashanti. Het identificatienummer van het proces is 11001-03-15-000-2016.

Het steuncomité wil dan ook de nationale en internationale gemeenschap erop wijzen dat het bedrijf Anglogold Ashanti de democratie en het constitutionele recht van het volk van Cajamarca niet respecteert door te beslissen over de uitvoering van deze vervuilende  mijnbouwprojecten op hun grondgebied. Zo leggen zij, op een onzichtbare manier, een mijbouwdictatuur op, die zowel de wil van het volk als de sociale rechtsstaat verwerpt. Op dit ogenblik verzet zo’n 80% van de bewoners van de gemeente zich tegen het mijbouwproject La Colosa en tegen de aanwezigheid van Anglogold Ashanti in Cajamarca.
©Bart Carlier

©Bart Carlier

We herhalen dat volksraadplegingen in het kader van mijnbouw-thema’s volstrekt legaal en grondwettelijk zijn; dit is een adequaat mechanisme die de sociale licentie en het fundamentele recht op deelname aan de democratie vertegenwoordigt.

We doen hierbij een internationale, nationale en regionale oproep tot solidariteit met de sociale, vreedzame, niet gewelddadige en participatieve mobilisatie die de stedelijke en landelijke gemeenschap van Cajamarca op doet komen voor de bescherming van het water, het leven en het grondgebied. We eisen aan de Colombiaanse Staat het colombiaanse rechtskader en de rechten van de gemeenschap, landbouw en de democratie te doen gelden. We zullen nooit accepteren dat men ons een mijnbouwdictatuur opdringt die de gemeenschappen verscheurt en die nieuwe soorten van geweld genereert.

We eisen het onmiddellijke vertrek van het bedrijf Anglogold Ashanti uit de gemeente Cajamarca en verklaren het bedrijf als een schadelijke en ongewenste acteur vanwege haar anti-democratische praktijken en haar ontkenning van de colombiaanse normen. Het mag niet worden vergeten dat dit mijnbouwbedrijf internationaal is aangeklaagd wegens schending van de mensenrechten in gemeenschappen van de Democratische Republiek Congo en in Ghana.

Ongeacht de vertragingen, belemmeringen en sabotage die Anglogold tentoonspreidt en de politieke stromannen en verdediger die het bedrijf inzet, verklaren wij dat we standvastiger zullen zijn dan ooit tevoren, dat onze waardigheid en eerlijkheid niet te koop is. We zullen met al onze krachten het collectieve recht op een gezond milieu verdedigen, alsook de fundamentele rechten op democratische deelname, gezondheid en leven van onze kinderen en families. Cajamarca is Colombia.

ROBINSON ARLEY MEJIA ALONSO
Bos-ingenieur
Mensenrechtenactivist en verdediger van het territorium
COSAJUCA
Colectivo Socio-Ambiental Juvenil de Cajamarca

Update Consulta Popular in Ibagué

Sinds de stemming over het vredesakkoord is geweest gaat de campagne voor de Consulta popular een sneltreinvaart. Het is voor de Ibaguereños duidelijker dat ‘Vota no’ doelt op de Consulta popular minera. Daarnaast willen meer en meer mensen publiciteit op en in hun huizen, auto’s en winkels.

Groeiend protest en steun voor de Consulta popular

Het straatbeeld van Ibagué spreekt zich steeds meer uit tegen de mijnbouw en de Consulta popular is steeds meer aanwezig. De gota’s (posters en flyers van waterdruppels) en muurschilderingen over mijnbouw en zijn op steeds meer plekken te zien. De stapels flyers, posters en stickers vliegen de deur van het campagne-kantoor uit. Het comité gaat van charla naar charla (praatjes/presentaties) op scholen waar ouders bij elkaar komen, vereda’s, wijkbijeenkomsten, colleges op de universiteit en andere plekken waar veel mensen bij elkaar komen. De vergaderingen over de campagne voor de Consulta popular zijn inmiddels verplaats van het campagne-kantoor naar een audiotorium van de universiteit. Dit is ook hard nodig. De zaal heeft stoelen voor 400 mensen maar dat was afgelopen vrijdag niet genoeg. Zo’n 500 mensen kwamen naar de bijeenkomst om hun bijdrage te leveren aan het vermeervoudigen van de informatie over mijnbouwproblematiek en de Consulta popular.

Daarnaast is ook de gemeente actief begonnen om mensen op te roepen om te gaan stemmen op 30 oktober. Dit doet de gemeente door middel van flyers en reclame op billboards en in bushokjes. Deze oproep is enkel een uitnodiging om te gaan stemmen waarbij geen stemadvies wordt gegeven. Daarnaast merken we ook dat tijdens bijeenkomsten al voor dat iemand van Comité Ambiental aan het woord is geweest mensen hun zorgen uiten over de mijnbouwplannen in hun gemeente en een oproep doen om te gaan stemmen op 30 oktober. Dit betekend dat meer en meer mensen de informatie aan het bestrijden is. Waar we natuurlijk uitermate blij mee zijn.

Het straatbeeld, het aantal mensen dat aan geeft mee te willen helpen campagne voeren en op straat en tijdens charla’s; een luid No a la mina! laat denken dat de Consulta popular makkelijk te winnen is. Toch bestaat er nog een groot obstakel; de opkomst. Enkel een grote nee! is niet genoeg. Minimaal 130.000 mensen (33%) zullen hun weg naar de stembus moeten vinden wil de Consulta popular geldig zijn.

De opkomst

Colombia heeft wereldwijd een van de laagste opkomstpercentages en tijdens de Plebiscito over de vrede stemden maar 37% van de stemgerechtigden. Dat terwijl de Plebiscito weken lang de nationale media heeft beheerst en zelfs veel internationale aandacht heeft gekregen. De opkomst in Ibagué was relatief ‘hoog’, namelijk 46,49%. Maar zullen deze mensen minder dan een maand later nog een keer gaan stemmen?

Stemmen kan niet altijd om de hoek.

De campesinos in de vereda’s moeten vaak ver reizen om hun stem uit te kunnen brengen. Maar ook voor mensen waarvan het cedula (persoonsbewijs) aan de andere kant van de stad is geregistreerd is stemmen een behoorlijke klus. We horen vaak dat mensen minimaal een uur onderweg zijn om naar de plek af te reizen waar ze hun stem uit kunnen brengen. Daarnaast horen we vaak dat mensen helemaal geen cedula in Ibagué hebben terwijl ze daar wel wonen. Iemand machtigen bestaat helaas niet tot de mogelijkheid.

Atypische verkiezingen

De Consulta popular is een zogenaamde ‘elecciones atípicas’. Dit zijn verkiezingen die op lokaal niveau plaatsvinden en gaan over bijvoorbeeld het verkiezen van een burgemeester. Dit heeft als gevolg dat maar de helft van het aantal tafels per stempunt zal worden ingezet. De ervaring leert dat de meeste mensen gaan stemmen tussen 2 en 4 uur ’s middags, met de grootste piek tussen half 4 en 4. De halvering van de tafels kan zorgen voor lange rijen. Om 4 uur sluiten de stemlokalen en helaas ook voor de mensen die op dat moment in de rij staan. Dit kan ervoor zorgen dat mensen die wel hun weg naar de stembus vinden uiteindelijk toch niet kunnen stemmen. Daarom roepen we iedereen ook op om vroeg te gaan stemmen.

Informatie over mijnbouwplannen en Consulta popular

In Colombia bestaat geen stemplicht en een oproepingsbrief of stempas wordt niet thuisgestuurd. Colombianen moeten dus via de media, campagnecomité´s, publiciteit op straat en gesprekken met vrienden en familie te weten komen dat een stemming plaats gaat vinden. Het is daarom belangrijk dat de informatie over de Consulta popular en de mijnbouwplannen verspreid wordt. Ondanks dat de mijnbouwproblematiek en de Consulta popular steeds meer leeft onder de Ibagurenos komt het nog steeds regelmatig voor dat mensen nog niet (helemaal) op de hoogte zijn van de toekomstplannen die Anglogold Ashanti voor de regio in petto heeft. Ook denkt een enkeling dat het gaat om een kleinschalig en verantwoord project dat enkel in naburige gemeente Cajamarca wordt uitgevoerd. Maar deze informatie is tegenstrijdig met de daadwerkelijke plannen van het mijnbouwbedrijf waarbij 53% van het grondgebied van Ibagué geconcessioneerd is voor grootschalige mijnbouw met gebruik van explosieven en chemicalien.

Daarnaast weet nog niet iedereen dat ze het recht hebben om te stemmen over de grootschalige mijnbouw in Ibagué en nog minder weten wanneer dat precies kan. De verandering van de datum (de oorspronkelijke datum was 2 oktober maar moest de Consulta popular moest verplaats worden vanwege de Plebiscito) heeft voor veel verwarring gezorgd. Op de dag van de Plebiscito kregen we ook veel vragen van mensen waar ze konden stemden over de mijnbouw omdat ze dachten dat het op dezelfde dag zou zijn. Gelukkig merken we dat steeds meer mensen op de hoogte zijn van de datum van de Consulta popular.

Comité por la abstención

Naast niet gaan stemmen vanwege de praktische redenen of omdat de informatie hen niet is toegekomen bestaat voor een aantal mensen ook een meer politieke reden om niet te gaan stemmen. Omdat de burgemeester van Ibagué de Consulta popular mogelijk heeft gemaakt zien sommigen het als een politiek platform van diezelfde burgemeester. Het niet eens zijn met het beleid van de burgemeester of zijn manier van werken kan daarom een motief zijn om niet te gaan stemmen.

Naast het Comité por el No, waar Comité Ambiental deel van uitmaakt, heeft ook een Comité por la abstencion zich geregistreerd. Dit comite roept op om niet te gaan stemmen en de baas van Anglogold Ashanti in Tolima maakt hier deel van uit. In plaats van de Consulta popular minera noemen ze het Consulta de Jaramillo (Jaramillo is de burgemeester van Ibagué) Het Comité beweerd dat de Consulta popular illigaal is en dat de vraag die aan de Ibaguereños wordt voorgelegd niet juist geformuleerd is. Dit terwijl de administratieve rechtbank van Tolima zowel de Consulta popular als de daarbij behorende vraag heeft goedgekeurd. Ook benoemd dit comité de kosten van de Consulta popular en laat denken dat dit door de gemeente Ibagué betaald wordt terwijl dit door de centrale overheid betaald moet worden. Naast deze ‘argumenten’ noemen ze nog een aantal economische reden om niet te gaan stemmen die afgezien van dat ze voor een groot deel gebaseerd zijn op onwaarheden niets met mijnbouw te maken hebben.

Op dit moment horen we niet ontzettend veel steun voor het comite por la abstencion en we horen zelfs vaker dat mensen die normaal nooit gaan stemmen nu wel willen gaan stemmen. Mensen zijn steeds meer geinteresseerd in het thema. Daarnaast vind men het fijn dat de campagne geen politieke campagne is in de zin van het niet iets is van een politieke partij of politicus.

Hoeveel mensen hun weg naar de stembus zullen vinden zal af hangen van wat er nog allemaal gaat gebeuren. Welke leugens/ideeen gaat het Comité por la abstención nog verspreiden?

 

Update door Naomi Geleen.

Alleen radicale democratie kan ongebreidelde ontginningsdrift in Colombia stoppen

Vrede in Colombia: een dag als geen ander. Toch valt er in Cajamarca, een dorp in het centrale Andesgebergte, geen euforie te bespeuren. Een gigantisch mijnbouwproject bedreigt het dorp en zijn rijke bodem. De strijd van de dorpelingen tegen het mijnbouwproject zal medebepalend zijn voor de echte vrede in het land. Het relaas van een dag in het teken van de vrede.

Donderdag, late namiddag. De eerste mijnwerkers in oranje plunje springen uit de halfopen wagens die hen terugbrengen na een dag werken in de La Colosa-mijn. Eenmaal voeten aan de grond, verspreiden ze zich over het dorp. Lichtjes zwalpend en steevast met een trofee van hard labeur in de hand: een flesje Coca-Cola. Hun flacon d’elixir. Het is ze verdorie gegund.

Tegen dan heerst er al een gezellige drukte in het dorp. Het leven manifesteert zich hier op straat. Deuren blijven liever open. Huizen lijken zo op zijstraatjes van de boulevards van het dagelijks leven. Je kunt er zo binnenstappen. Doe ik even, denk ik, en voor ik het besef sta ik in de woonkamer van de plaatselijke matrassenboer. Of is het een cybercafé? Wat wel zeker is, een gringo in huis, dat zorgt voor animo. Terug de straat op hoor ik hen nog steeds lachen. Ook hen is het gegund, van harte zelfs. Van toerisme is hier nog geen sprake.

© Bart Carlier – Uitzicht over Cajamarca en zijn groene omgeving

De dorpskern is maar een detail op het schilderij dat Cajamarca heet. Het is maar liefst drie keer zo groot als onze hoofdstad Brussel. De helft van de inwoners leeft in het dorp, de andere helft boert op de bergflanken van de Cordillera Central.

Een man vertelt me dat ze hier de helft van het land voorzien van rijst, mais en arracacha, een groente vergelijkbaar met onze pastinaak. De hele regio is ontzettend vruchtbaar. Ze genieten hier van een gematigd klimaat. Het kwik schippert het hele jaar door tussen de 15 °C en de 22 °C. Steek iets in de grond en het groeit, voegt de man eraan toe.

© Bart Carlier – Cajamarca: groentenschuur van Colombia. Ezels brengen arracacha naar de markt in het dorp.

Een schoonheid op eenzame hoogte

De Cajamarcunos zijn fier op hun dorp. Je moet maar even rondom jou kijken en je begrijpt al snel waarom. De dorpskern is omgeven door een keten van fabelachtig groen. Ik heb ze geteld, acht bergentoppen omsingelen het dorp, steeds met hun hoofd in de wolken. De Andes geeft haar schoonheid niet meteen prijs. Maar heel af en toe kun je een glimp opvangen van wat er zich achter dat gordijn afspeelt. Dan trekken de wolken achter de bergen. Het heeft iets mystieks. Het fascineert.

Achter die sluier ligt het kloppende hart van de hele regio. Een uniek stukje natuur, enkel te vinden in het hooggebergte van de Andes vanaf 3000 meter hoogte, de páramo genaamd. De mens houdt er maar beter zijn handen af. De behuizing is te complex en al even broos. Onze boekhoudregels van activa en passiva werken hier niet. Een verstoring van het evenwicht zou nefast zijn. De páramos zorgen voor water en leven. De voornaamste rivieren van Colombia komen er tot stand en stromen op het ritme van deze complexe ecosystemen.

Luis Alejandro Bernal Romero (CC BY-SA 2.0) – ‘Achter die sluier ligt het kloppende hart van de hele regio. Een uniek stukje natuur, enkel te vinden in het hooggebergte van de Andes vanaf 3000 meter hoogte, de páramo genaamd.’

Rust en onheil op een bankje 

Een bankje in de schaduw geeft me rust en ik aanschouw mijn dagelijks tafereel bij valavond. Dan komen de Cajamarcunos gezellig samen op het gemeenteplein. Kinderen spenderen er hun laatste momenten van de dag terwijl de ouders het verslag van hun dagelijkse besognes delen met al wie horen wil. Naast mij zit een campesino onder zijn zwart-wit gestreepte sombrero lichtjes te knikkebollen. Wanneer ik hem wil vragen wat hij verbouwt, slaapt hij al.

Naast mij zit een campesino onder zijn zwart-wit gestreepte sombrero lichtjes te knikkebollen.
Een hele prestatie. Er weerklinkt namelijk een chronisch gedonder in mijn oren. Een stroom van Amerikaanse trucks baant zich een weg door het dorp. Een nationale snelweg, de Panamericana, verdeelt Cajamarca in twee stukken en verbindt Noord- en Zuid-Colombia. Landbouwproducten uit de regio vinden zo hun weg naar de rest van het land. Het lijkt de Cajamarcunos duidelijk niet te deren. Het leven schuifelt hier rustig verder. Gezapig.

Even later schrikt mijn buur dan toch wakker. Vanuit de kerktoren klinken verontrustende tonen. Dissonant en uit het ritme. Grillig. Zelfs hij went er niet aan, denk ik bij mezelf. Dat klokkenspel brengt me telkens in een staat van beroering, alsof de dorpelingen ergens permanent aan herinnerd worden.

Chronische megalomanie

Robinson Mejia kijkt me verontrust aan en smijt het laatste nummer van zijn eigen lokale krant voor mij op tafel. We zitten in het kantoor van het jeugdcollectief COSAJUCA, een plaatselijke actiegroep die zich inzet voor de mensenrechten van de dorpelingen en hun recht op water en territorium. In mijn ooghoek zie ik twee foto’s hangen aan de muur. ‘Ex-leden van het collectief,’ weet Robinson me te vertellen. Wanneer ik de krant openslaag krijg ik een blik op de toekomst van het dorp.

‘We zitten met een ware plaag,’ zegt hij. ‘We worden belaagd door enkele megalomane projecten die de draagkracht van ons dorpje ver overschrijden. Er wordt al tien jaar gewerkt aan een tunnel van tien km lang. Een wijk aan de rand van het dorp is daardoor getransformeerd tot een smerige werf. Gigantische trucks rijden er af en aan. Om de bereikbaarheid van de tunnel te optimaliseren zal ook de Panamericana verbreed worden. Een snelweg met 2 rijvakken in elke richting dwars door ons dorp, stel je dat eens voor?’

© Bart Carlier – De Panamericano loopt dwars door het dorp

‘Wacht, het is nog niet gedaan,’ voegt hij eraan toe. ‘Er liggen plannen klaar om net buiten het dorp een waterkrachtcentrale te bouwen. Nu wonen daar vooral boeren maar zij zullen moeten verhuizen.’ Robinson blijft nog even doorrazen over de mogelijke gevolgen van zo’n installatie maar mijn ogen zijn al lang gevallen op een artikel op de volgende pagina van zijn krant. Er valt een lange stilte. ‘Het beste voor het laatste,’ zegt hij. Er verschijnt een groen lachje op zijn aangezicht.

Een onverwachte gast

© COSAJUCA – Bordje aan de ingang tot het gebied waar de goudmijn La Colosa zou komen

In 2007 ontwaakt het dorp met een mijnkolos van wereldformaat in zijn achtertuin. Deze gigant, de derde grootste goudontginner ter wereld, is met een fluwelen landing neergestreken op de flanken van de Colombiaanse Andes. Bijna geruisloos zou je kunnen zeggen. Al in 2003 richt het internationale bedrijf een Colombiaans filiaal op. Het kind krijgt een naam: Sociedad Kedhada S.A. Onder die naam konden de goudzoekers van de multinational maar liefst vier jaar lang ongestoord op zoek gaan naar goudreserves en in heel het land interessante mijnbouwconcessies opkopen zonder opgemerkt te worden.

Ondertussen is 40 procent van de rijke Colombiaanse bodem in handen van mijnbedrijven. Alles bij elkaar een oppervlakte groter dan die van Duistland.
In 2007 ontdekten ze de gigantische La Colosa-goudreserve in de bodem van Cajamarca. Het La Colosa-project zou de grootste open-pit goudmijn van de Noordelijk Andes moeten worden. Pas wanneer de toenmalige president, Álvaro Uribe, de ontdekking aankondigt, komen de Camarcunos en bij uitbreiding alle Colombianen te weten met wie ze de komende decennia zullen te maken hebben: AngloGold Ashanti.

Onder de naam Sociedad Kedhada S.A. ging de mijnreus niet alleen heimelijk te werk, het manifesteerde zich ook agressief bij het verwerven van interessante mijnbouwconcessies. De lapjes grond vlogen de deur uit bij het Colombiaans Mijnbouwagentschap. Belangenvermenging en corruptie konden natuurlijk niet ontbreken.

Het resultaat van deze strategie was navenant: de concurrenten kwamen hopeloos te laat en voor de Colombianen het goed en wel beseften had AngloGold Ashanti in 2011 al 389 mijnbouwconcessies verworven in heel het land, goed voor een oppervlakte van 700.000 hectaren ofwel de grootte van West- en Oost-Vlaanderen samen.

Mijnbouwkringen beschouwen Colombia al jaren als het toekomstige mijnbouwwalhalla, een ruwe diamant, klaar om ontgonnen te worden. Ondertussen is 40 procent van de rijke Colombiaanse bodem in handen van mijnbedrijven. Alles bij elkaar een oppervlakte groter dan die van Duistland.

Tussen hoop en vrees

,Allerminst een proper begin van een bedrijf dat een mijn van de vuilste soort wilt openen’, denk ik luidop. Robinson knikt: ‘we vrezen hier een ongeziene ecologische en sociale verminking van een gebied dat vier keer zo groot zal zijn als jullie hoofdstad, een rijke biodiversiteit én onze páramo herbergt.’ Een open-pit goudmijn betekent ontbossing, gebruik van grote hoeveelheden water, vervuiling van lucht en grondwater en sociale spanningen.
‘Waarom toch?’, vraagt hij, ‘waarom al die opofferingen?’ Hij kijkt me angstig aan. ‘Voor een grondstof die voornamelijk gebruikt wordt voor sierraden en dienst doet als een van de favoriete speeltjes van speculanten en banken’, denken we simultaan.

Genoeg voor vandaag, besluit ik. Ik sla de krant toe en maak me klaar om naar huis te gaan. Ik sta recht en bedank Robinson voor het gesprek. Ik wijs naar de krant en vraag hem of ik ze mag meenemen. Hij knikt, geeft me ze aan, maar laat ze niet meteen los. Zijn ogen gebieden me de voorpagina te lezen. Er verschijnt een voorzichtig lachje op zijn gezicht. ‘Had ik je niet gezegd dat het beste nog moest komen?’

© Bart Carlier – Zullen deze campesinos nog kunnen boeren met AngloGold Ashanti als nieuwe buur

Dus toch. Er is hoop. En die hoop berust op de democratie. Een radicale democratie. De overheid heeft de deur verder opengezet voor burgerparticipatie en daarvan maken ze in Cajamarca gretig gebruik. Ze verzamelden voldoende handtekeningen waardoor de gemeenteraad verplicht is een stemming te houden over een mogelijke volksraadpleging.

‘We staan dicht tegen het orgelpunt van 8 jaar intensief actievoeren. De raad zal zo goed als zeker groen licht geven en dan buigt het Administratief Tribunaal van het departement zich over de grondwettelijkheid van de vraag die aan de Cajamarcunos wordt gesteld tijdens de volksraadpleging. Als ook zij toestemmen, dan beginnen we onmiddellijk met de campagne tegen het La Colosa-project’, zegt Robinson nu met vuur in de ogen.

De kroniek van een aangekondigd conflict 

Laat het duidelijk zijn: de regering Santos voert een tweesporenbeleid uit. Op het ene spoor dondert de mijnbouwlocomotief onverminderd voort, met president Santos in de stuurcabine. In tegengestelde richting davert de trein van het volk, dat meer inspraak krijgt. ‘Die laatste komt dezer dagen op kruissnelheid,’ zegt Robinson. ‘De dominostenen vallen, de geest is uit de fles.’

President Santos houdt namelijk vol dat de trein van het volk op het foute spoor zit. Zo is de burgerparticipatie volgens hem niet van toepassing het mijnbouwbeleid.
‘De inwoners van Ibagué, de hoofdstad van ons departement, stemmen in oktober of november of ze akkoord gaan met mijnbouw in de regio en ook de buren uit Salento hebben het participatieproces geactiveerd. Daarnaast hebben onze vrienden uit Piedras zich in 2012 al uitgesproken tegen mega-mijnbouw in hun dorp.’ Ook het Grondwettelijk Hof en de controle-instanties van de regering zijn op de trein gesprongen. Zij steunen openlijk de volksraadplegingen over mijnbouwprojecten. ‘Volstrekt legaal,’ volgens hen.

Een botsing tussen beide beleidslijnen lijkt onafwendbaar. Santos houdt namelijk vol dat de trein van het volk op het foute spoor zit. Zo is de burgerparticipatie volgens hem niet van toepassing op het economisch beleid (lees: het mijnbouwbeleid) van het land.

© Bart Carlier – Protest tegen de nieuwe goudmijn La Colosa

Wanneer mogen de Colombianen dan wel deelnemen aan het beleid volgens Santos? Wel, er is het referendum van de vrede op 2 oktober. Dan beslissen de Colombianen of ze instemmen met het vredesakkoord met de FARC-EP.

Eentje voor de geschiedenisboeken

Terug thuis laat ik me wegzakken in een zetel en geef ik mezelf rustig de tijd om alles te overdenken. Niets vermoedend maak ik me klaar voor het belangrijkste nieuwsbericht in vijftig jaar Colombiaanse geschiedenis. Uit de televisie van mijn huisgenoot schalt het volgende bericht: ‘op 24 augustus 2016 sluiten de FARC-EP en de Colombiaanse regering het langverwachte vredesakkoord in Havana en schrijven zo een belangrijk stuk Colombiaanse geschiedenis.’

Het echte werk kan nu eindelijk beginnen. Het akkoord is er, nu de vrede nog. De ontwikkelingen in Cajamarca en Ibagué zullen uitmaken in welke mate een directe democratie het vredesproces mee zal bepalen. Ik geloof er alleszins in.

Magazine Sursystem (CC BY-NC 2.0) – Moeten de Afro-Colombianen nu niet langer op de vlucht voor FARC en de grootgrondbezitters?

Met meer inspraak van het volk verliezen rebellenbewegingen zoals de FARC-EP namelijk een stuk van hun bestaansrecht. Zij streden toch voor het volk, niet? Burgerparticipatie geeft het volk ook meer gewicht. Het onevenwicht neemt daardoor af tussen de Colombiaan enerzijds en de grootgrondbezitter en zijn paramilitaire militie anderzijds. Een stem uit het veld die verder reikt dan de lokroep van het grote en snelle geld van bedrijven? Stel je voor! Misschien betekent dat wel het einde van ongebreidelde ontginnings, landbouw- en  infrastructuurprojecten in dit land.

Boeren, inheemsen, Afro-Colombianen, paramilitaire milities, grootgrondbezitters en het ELN werden niet betrokken bij het vredesproces.
Het gevaar voor een simplificering van het conflict schuilt echter om de hoek. In Havana werd het conflict zelfs herleid tot een confrontatie tussen twee spelers: de Colombiaanse regering en de FARC-EP. Boeren, inheemsen, Afro-Colombianen, paramilitaire milities, grootgrondbezitters en het ELN werden niet betrokken bij het vredesproces. Van een vereenvoudiging gesproken. Op dezelfde manier is burgerparticipatie ook slechts een factor om tot duurzame vrede te komen. Netelige kwesties zoals de drugshandel, erkenning van slachtoffers, corruptie en racisme verdienen ook alle aandacht.

Mijn gedachten zijn al snel terug in Cajamarca. Zullen de boeren hier echt een stem krijgen? Zullen ze zelf mogen beslissen wat er met hun land gebeurt? De vraag überhaupt kunnen stellen, lijkt me al een overwinning.

Maar tijden veranderen. De vraag kunnen stellen is niet meer voldoende. Het vredesakkoord eist actie. Een radicale democratie maakt een eerlijkere landverdeling mogelijk.

Zo word je als volk auteur én hoofdrolspeler van je eigen geschiedenis. Een uniek stuk op het wereldtoneel. En ik, ik zit op de eerste rij.

 

Auteur: Bart Carlier

Referendum Ibagué goedgekeurd

Binnenkort zullen de inwoners van de Colombiaanse stad Ibagué mogen stemmen over of ze grootschalige mijnbouw willen toestaan in hun gemeente. Dat is na een lange procedure door  de administratieve rechtbank van Tolima beslist. Hiermee wordt Ibaque een van de eerste steden wereldwijd die door middel van een consulta popular (volksraadpleging of referendum) mijnbouwactiviteiten kan tegen houden.

Het project La Colosa
In 2007 werd bekend dat de mijnbouwgigant AngloGold Ashanti (AGA) een project genaamd La Colosa wil starten in de stad Cajamarca (stad in het departement Tolima). La Colosa zal volgens de plannen van het bedrijf het derde grootste goudmijn van de Latijns-Amerika worden. Maar de plannen stuiten op veel verzet van de lokale bevolking vanwege onder andere potentieel watertekort voor boeren en huishoudens, gezondheidsrisico’s, en de gevolgen voor het milieu en de biodiversiteit.

De stad Ibagué waar de consulta popular gehouden wordt ligt op 34 kilometer afstand van het project. Dat klinkt misschien ver weg, maar als het La Colosa project niet wordt tegengehouden zal het ook grote gevolgen hebben voor Ibagué. Door de hoeveelheid water en chemicaliën die de mijn nodig heeft zal in de wijde omtrek vervuiling en watertekorten ontstaan. Daarnaast zijn ook in de gemeente Ibagué mijnbouwvergunningen afgegeven. Hiervan zijn 27 van de 35 in handen van AGA.

Drie jaar geleden werd in het plaatsje Piedras al een consulta popular gehouden over hetzelfde project. AGA had plannen om giftig afval afkomstig van mijnbouwactiviteiten op te slaan in Piedras. De bevolking stemde met 98% massaal tegen. In februari kwam de burgemeester van Ibaque met een voorstel om ook in zijn stad een consulta popular te houden. Na verschillende debatten werd het voorstel door de gemeenteraad ingestemd. Vervolgens boog de administratieve rechtbank zich over de juridische haalbaarheid van het initiatief. Na vijf maanden heeft de consulta popular eindelijk groen licht gekregen. Daarom kunnen de inwoners van Ibagué binnenkort stemmen over de vraag;

“Bent u het ermee eens – JA of NEE – dat in de gemeente van Ibaque mijnbouwactiviteiten zullen plaatsvinden, welke bodemvervuiling en waterverlies omvatten en verschillende gevolgen zal hebben op de landbouw en het toerisme in de regio?”

Kan een consulta popular een mijnbouwgigant tegen houden?

Volgens de wet is de consulta popular rechtsgeldig wanneer eenderde van de stemgerechtigde naar de stembus gaat. Dit betekent in het geval van Ibagué minimaal 130.000 mensen. Om het project een halt toe te roepen zal minimaal de helft plus een persoon tegen de mijnbouwactiviteiten moeten stemmen.

Daarnaast zijn voor het organiseren van een consulta popular op deze schaal veel middelen en tijd nodig. Tegelijkertijd zal AngloGold Ashanti (AGA) naar alle waarschijnlijkheid proberen om de uitkomst van de consulta popular te beinvloeden. Het bedrijf staat bekend voor het geven van misleidende informatie, chantage, omkopen van autoriteiten en het in diskrediet brengen van haar tegenstanders. Daarom is het cruciaal dat de inwoners van Ibagué goed worden ingelicht over de consulta popular en de gevolgen van het geplande mijnbouwactiviteiten zodat ze de juiste keuze kunnen maken.

Robinson en Renzo tijdens de Academische Week 2016 in Brussel ©Christian Mc Laughlin

Verschillende bewegingen zijn de afgelopen jaren al bezig geweest met het creëren van meer bewustzijn en verstrekken van informatie over de gevolgen van La Colosa. Zoals bijvoorbeeld het Comité Ambiental en Defensa de la Vida en COSAJUCA (een sociaal-ecologisch in Cajamarca) waarvan Renzo en Robinson, onze gastsprekers van de Academische Week 2016, deel uitmaken. In Ibagué is er al verschillende keren een Marcha Carnaval gehouden. Hierbij wordt door middel van een artistieke mars met muziek en kunst ecologisch bewustzijn gecreëerd. De meest recente Marcha Carnaval, waar 120.000 mensen aan deelnamen, vond plaats op 3 juni en vroeg aandacht voor de consulta popular.

Marcha Carnaval 2016 ©Viviana Sánchez

Crowdfunding

César Bocanegra, een afgevaardigde van het nationale Rijksregister, legt uit dat de consulta rond de $650 miljoen zal kosten en waarschijnlijk in de maand oktober zal plaatsvinden. Het Rijksregister zal enkele middelen voorzien voor de organisatie van de verkiezing. Bocanegra denkt dat ook het Ministerie van Financiën een financiële bijdrage zal leveren. Voor de rest is de organisatie afhankelijk van andere hulpbronnen.

Daarom heeft het Comité Ambiental besloten een crowdfunding op te starten. Om bewustzijn te creeëren wil het comité flyers printen met de belangrijkste informatie en nieuws op de radio verspreiden om zo de mythes van het mijnbouwbedrijf te ontkrachten en burgers de complete waarheid te geven alvorens zij democratisch stemmen over de toekomst van hun regio. Voor meer informatie en om het project te steunen check de crowdfundingpagina.

De consulta popular geeft de Ibaguereños de gelegenheid om over hun eigen toekomst te beslissen. Daarnaast zal ook in Cajamarca later dit jaar een consulta popular gehouden worden.

Wij van CATAPA feliciteren de Ibaguereños met het referendum. Een kleine overwinning voor de eindoverwinning.

Bronnen:
El espectador 

Colombia Solidarity 

El Nuevo Dia 

Lahaine 

Generosity 

Auteur: Naomi Geelen